‘Een wereld van verzamelaars en geleerden’ – de archieven van de stichters van museum Meermanno

Jos van Heel, Gert Floor en Erik Geleijns
Een wereld van verzamelaars en geleerden
Gerard en Johan Meerman, Willem van Westreenen en Pieter van Damme en hun archieven

Uitgeverij Verloren, Hilversum, december 2012

softcover, 288 pagina’s, 24 x 17 cm
ISBN 9789087042851, verkoopprijs € 35,00

bestel bij bol.com

In 1852 werd het woonhuis van baron van Westreenen van Tiellandt (1783-1848) aan de Prinsessegracht in Den Haag als museum ingericht. Het is nu als ‘Museum Meermanno | Huis van het boek’ vooral bekend als het oudste boekenmuseum ter wereld, maar van Westreenen was een typische negentiende-eeuwse verzamelaar die naast boeken en manuscripten ook Egyptische, Griekse en Romeinse oudheden en munten verzamelde. Deze collectie ‘rariteiten’ is in een aparte kamer in het museum ondergebracht.

Minder bekend is dat in het museum ook de familiearchieven van o.a. de stichters Van Westreenen en Meerman nog aanwezig zijn.

Het archief van stichter Willem baron van Westreenen (1783-1848) biedt een zeldzaam gedetailleerde inkijk in de structuur en wordingsgeschiedenis van zijn verzameling. Het Meerman-archief laat zien hoe Gerard Meerman (1722-1771) als achttiende-eeuwse geleerde te werk ging en hoe zijn zoon Johan (1753-1815) onder Lodewijk Napoleon voor het eerst een cultuurpolitiek vorm probeerde te geven. De briefwisseling van de numismaat Van Damme (1727-1806) geeft een beeld van een internationaal opererende handelaar met een niet geheel vlekkeloze reputatie.

De uitvoerige beschrijving van deze archieven gaat vergezeld van biografieën van de belangrijkste archiefvormers, bibliografieën van hun geschriften, gedetailleerde toegangen tot de correspondentie en de uitgave van een autobiografische tekst van Johan Meerman.

Hoe kinderboek-klassiekers veranderen door de tijd…

Parlevliet-Meesterwerken-2009
Sanne Parlevliet
Meesterwerken met ezelsoren
Bewerkingen van literaire klassiekers voor kinderen 1850-1950

Verschenen op 26 november 2009

Reynaert de Vos, Tijl Uilenspiegel, Robinson Crusoë … Deze namen staan in ons collectieve geheugen gegrift, maar hebben we wel allemaal dezelfde Reynaert, dezelfde Tijl, dezelfde Robinson, Gulliver, Münchhausen en Don Quichot voor ogen? De meeste mensen kennen deze personages namelijk niet uit de oorspronkelijke verhalen, maar uit hervertellingen, uit kinderboekbewerkingen die elke nieuwe generatie lezers een nieuwe generatie helden bieden. Helden, die net zoveel van hun literaire voorvaderen kunnen verschillen als familieleden van elkaar.

Juist omdat deze ‘klassiekers’ steeds worden aangepast, vormen ze een prachtige bron voor het achterhalen van opvattingen over kinderen, opvoeding, onderwijs en literatuur door de tijd heen. In Meesterwerken met ezelsoren laat Sanne Parlevliet heel mooi zien hoe bewerkingen van literaire klassiekers zich tussen 1850 en 1950 in een wankel evenwicht bevonden tussen moralisme en vermaak, gevaar en bescherming, massaproductie en literatuur, ethiek en esthetiek.
(tekst uitgever)

Uitgeverij Verloren, Hilversum, nov. 2009 / ingenaaid, met illustr. – 392 pag.  /  ISBN 9789087041212 / Verkoopprijs 39.00 Euro

Dit boek is de handelseditie van het proefschrift van Sanne Parlevliet. Zij promoveert op 26 november 2009 aan de Rijksuniversiteit Groningen.

– Lees meer…

Van Velthem – een Brabantse auteur uit de 14e eeuw

Besamusca-Velthem

• Bart Besamusca, Remco Sleiderink e.a.
De boeken van Velthem
Auteur, oeuvre en overlevering in de veertiende eeuw

De boeken van Velthem bundelt elf artikelen met een inleiding over de Brabantse auteur Lodewijk van Velthem, die in het eerste kwart van de veertiende eeuw een Middelnederlandse kroniek en een roman over koning Artur en Merlijn dichtte. Daarnaast is zijn naam verbonden aan het fameuze handschrift met de Lancelotcompilatie, een mogelijk door Velthem aaneengesmede verzameling Nederlandse Arturromans.

De bijdragen aan deze bundel geven een veelzijdig beeld van Velthems schrijverschap en van de studie van zijn oeuvre binnen de middeleeuwse literatuur, historiografie, handschriftenkunde en intellectuele geschiedenis.
(tekst uitgever)

De boeken van Velthem verschijnt als deel 119 in de reeks Middeleeuwse studies en bronnen van uitgeverij Verloren, Hilversum.

Uitgeverij Verloren, Hilversum, sept. 2009 / ingenaaid – 256 pag.  /  ISBN 9789087040932 / Verkoopprijs € 29,00

Lodewijk van Velthem
De pastoor en schrijver Lodewijk van Velthem schiep in de eerste decennia van de veertiende eeuw een bijzonder oeuvre, dat zich uitstrekte van een wereldkroniek tot de Arturepiek. De boeken van Velthem beschrijft de uitgebreide belangstelling van een auteur die schijnbaar moeiteloos de voor hem hedendaagse politiek in de Nederlanden en daarbuiten combineerde met ridderverhalen, religieuze lyriek en onheilspellende verwachtingen over de eindtijd.

Lees meer…

Spraakmakende boekverkoper uit Leiden rond 1700

Hoftijzer-Pieter_van_der_Aa
• P.C. Hoftijzer
Pieter van der Aa (1659-1733)
Leids uitgever en boekverkoper

Uitgeverij Verloren, Hilversum, januari 1999

Ingenaaid, geïllustreerd, 96 pagina’s
ISBN 9789065501585, verkoopprijs € 14,00

te koop bij bol.com

Aan het begin van de achttiende eeuw schreef de Zwitserse arts Albrecht von Haller in zijn dagboek dat hij nergens zoveel boekhandels en drukkerijen had gezien als in Leiden. Inderdaad maakte het Leidse boekbedrijf in deze periode een nabloei door na het gouden tijdvak van gerenommeerde uitgevershuizen als Elzevier, Hackius en Maire.

De meest interessante figuur onder de Leidse boekverkopers van rond 1700 was zonder enige twijfel Pieter van der Aa (1659-1730). Deze zoon van een Duitse steenhouwer vestigde al gauw zijn reputatie als academische uitgever door de publicatie van klassieke tekstuitgaven, groots opgezette thesauri van de antieke wereld en een nieuwe standaardeditie van de Opera omnia van Erasmus. In 1715 werd hij daarom aangesteld als drukker van stad en universiteit.

Maar in tegenstelling tot zijn voorgangers bracht Van der Aa, die een gewiekst zakenman was, met veel succes ook populair-wetenschappelijke uitgaven, atlassen en rijk geïllustreerde salontafelboeken op de markt. Zelf beschikte hij over een enorme bibliotheek en prentenverzameling.

In dit zestiende deel van de Zeven Provinciën Reeks wordt leven en werk van deze uitzonderlijke figuur uit de Nederlandse boekgeschiedenis beschreven.
(tekst uitgever)

Zie ook…