De geschiedenis van 450 jaar Deventer Stads- en Athenaeumbibliotheek beschreven

Hans Peeters
Romantiek en mythevorming rond een bibliotheek
450 jaar geschiedenis van Stads- en Athenaeumbibliotheek (1560-2010)

De Stads- en Athenaeumbibliotheek, gelegen in het oude centrum van de boekenstad Deventer, is de oudste stadsbibliotheek van Nederland, gesticht in 1560. In dat jaar kocht het Deventer stadsbestuur voor 102,5 goudgulden het boekenbezit van wijlen Jan Willemszoon Bruinvis (pastoor Phoconius). Nog datzelfde jaar gaf het bestuur opdracht om ‘voir dese Stadtsboecken’ een kast te maken. Daarmee was de Stadsbibliotheek van Deventer gesticht.

In 1630 werd het Athenaeum Illustre opgericht. Deze gewestelijke hogeschool bleef tot 1878 bestaan. Hiermee werd de stadsbibliotheek tevens de bibliotheek van het Athenaeum. Dit verklaart de naam Athenaeumbibliotheek.

In 1995 werden de collecties en de dienstverlening van de Athenaeumbibliotheek en de bibliotheek van de Saxion hogeschool geïntegreerd en in 1999 werden de organisaties van Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek samengevoegd.

De voormalig SAB-directeur Hans Peeters heeft ter gelegenheid van dit jubileumjaar de geschiedenis van deze bibliotheek en haar bijzondere collecties vastgelegd in een lijvig boekwerk.

Vanaf 11 oktober is het boek Romantiek en mythevorming rond een bibliotheek; 450 jaar geschiedenis van Stads- en Athenaeumbibliotheek verkrijgbaar aan de balie van de Athenaeumbibliotheek en via hun webwinkel. Het boek kost € 39,50, maar leden van de Vereniging van Vrienden betalen € 19,75. Als u zich aanmeldt als lid van de vereniging voor € 17,50 kunt u direct het boek voor de helft van de prijs aanschaffen. Zie voor verdere informatie de website van SAB.

Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek (SAB), oktober 2010 / gebonden met stofomslag, geïllustreerd in full color – 405 pag. / ISBN 9789080989689 / Verkoopprijs € 39,50

– Voor de expositie ‘Tien Eeuwen Topstukken’ opent Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek Deventer (SAB) haar boekenschatkamers om van 12 oktober 2010 tot 16 januari 2011 de absolute top van haar collectie aan het grote publiek te tonen in Historisch Museum Deventer.

Een reisgids uit 1724

SAB-Weghwyser-1Wilhelm Nagge, Clemens Hogensijn (inleiding)
Weghwyser door de Provintie van Overyssel
naar de oorspronkelijke uitgave (Deventer, 1724); een toeristische reisgids in beeld en tekst uit de 18de eeuw

Op 18 februari 2010 vond de presentatie plaats van de heruitgave van de ‘Weghwyser door de Provintie van Overyssel’, een toeristische gids van Overijssel waarvan het origineel in 1724 door de Deventer drukker Jan de Lat werd vervaardigd. De oorspronkelijke uitgave bevindt zich in de schatkamers van Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek.

Deze heruitgave bevat prachtig kaartmateriaal en is voorzien van een inleiding door Clemens Hogenstijn, stadshistoricus.

SAB-Weghwyser-2Zeldzaam en handzaam
In de 18e eeuw nam de mobiliteit in Nederland toe. Daarmee ontstond er een behoefte aan kleine, handzame reisgidsen. Deventer drukker Jan de Lat legde zich in zijn drukkerij aan de Nieuwstraat toe op het vervaardigen van deze handzame kaartenboekjes. Zijn oudste bekende boek is de zeldzame ‘Weghwyser’ voor Overijssel, waar maar twee exemplaren van bekend zijn, beide in de Deventer bibliotheek. Het zo op het eerste gezicht onooglijke boekje bevat prachtig kaartmateriaal.

SAB-Weghwyser-3Urentabel voor de reiziger
Het gidsje begint met de kaart van Overijssel van Nicolaas ten Have, vervolgt met plattegronden van Overijsselse steden (zie afbeelding plattegrond van Deventer) en sluit af met een ‘Steedewyzer’, een afstandstabel waarop de reiziger kon zien hoeveel uren gaans het was van de ene stad naar de andere (zie afbeelding afstandstabel). Verder bevat de reisgids een historische beschrijving van de provincie en zijn belangrijkste steden, geschreven door de Twellose dominee Wilhelm Nagge.

Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek Deventer (SAB), febr. 2010 / ingenaaid – 64 pag. / ISBN 9789080989672 / Verkoopprijs 9,50 Euro UITVERKOCHT

– Deze heruitgave van de ‘Weghwyser’ verschijnt ter gelegenheid van het 450-jarig bestaan van het Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek (SAB) in Deventer: de oudste stadsbibliotheek van Nederland. De oplage is slechts 1500 exemplaren.

– Het boekje is te koop bij de balie van het SAB, maar kan ook  via internet besteld worden. De prijs van het boekje bedraagt € 9,50, excl. verzendkosten.

Website  Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek Deventer (SAB)