getijdenboek – Boeken over Boeken

• Rob Dückers, Ruud Priem
The Hours of Catherine of Cleves
Devotion, Demons and Daily Life in the Fifteenth Century

Uitgeverij Ludion / Gent-Amsterdam, november 2009

gebonden, illustr., 426 pagina’s, 31 x 25 cm
ISBN 9789055448210, verkoopprijs € ~~59,90~~ > 31,99

te koop bij bol.com
—

Het getijdenboek van Katherina van Kleef mag met recht het meest schitterende en interessante handschrift worden genoemd dat ooit in de Noorderlijke Nederlanden is vervaardigd. Het werd rond 1440 verlucht met spectaculaire miniaturen en margeversieringen in glinsterend goud en met sprankelende kleuren voor Katherina van Kleef, hertogin van Gelre, door een bijzonder getalenteerde maar anonieme kunstenaar, die naar dit meesterwerk wordt vernoemd.

Dit fraai geillustreerde boekwerk vormt de begeleidende wetenschappelijke catalogus bij de tentoonstelling, getiteld ‘De wereld van Katherina. Devotie, demonen en dagelijks leven in de 15e eeuw’, die in het najaar van 2009 in Museum Het Valkhof, Nijmegen, te zien was. De tentoonstelling was gewijd aan dit bijzondere getijdenboek en toonde niet alleen meer dan 100 bladen met miniaturen en randen uit dit spectaculaire handschrift, maar ook een keur aan handschriften uit het oeuvre van de meester, als ook zijn inspiratiebronnen en werken van contemporaine kunstenaars. Alle tentoongestelde objecten, afkomstig uit collecties over de hele wereld, worden in deze wetenschappelijke catalogus toegelicht en afgebeeld.

Deze catalogusnotities worden voorafgegaan door een aantal essays door erkende specialisten. Dankzij hun bijdragen biedt deze catalogus een uitgebreide en diepgaande studie van het handschrift, de kunstenaar en de opdrachtgever en presenteert nieuwe gegevens. Het is daarmee een standaardwerk over dit monumentale handschrift.

– Bij website Rabelais.nl staat een bespreking van het boek, door Piet Offermans, jan. 2010 (pdf) >

– De tentoonstelling in Museum Het Valkhof in Nijmegen (okt 2009 – jan 2010)

– Digitale versie van het getijdenboek bij The Morgan Library & Museum

• Helen C. Wüstefeld, Anne S. Korteweg
Sleutel tot licht
Getijdenboeken in de Bibliotheca Philosophica Hermetica

Getijdenboeken bezien in het licht van de beweging van de Moderne Devotie – dat is de invalshoek van dit rijk geïllustreerde boek over de kleine, maar fascinerende collectie van 25 getijdenboeken uit de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam. In 2004 heeft de Nederlandse Staat het nationaal belang van deze middeleeuwse boeken onderstreept door ze te verwerven en daarmee voorgoed voor het Nederlandse cultuurbezit te behouden. De BPH heeft deze boeiende, handgeschreven gebedenboeken voor een breed publiek ontsloten.

Wat is een getijdenboek precies en voor wie was het bestemd? Dit zijn onderwerpen die aan de orde komen in het eerste deel, net als de intenties van Geert Grote met zijn vertalingen van religieuze teksten in het Nederlands, en de relatie waarin deze stonden tot het gedachtegoed van de middeleeuwse mystiek.

Het tweede gedeelte bevat een gedetailleerde beschrijving van elk handschrift. De talrijke kleurenafbeeldingen van de verfijnde miniaturen en randversieringen laten niet alleen zien hoe de middeleeuwer zijn betrokkenheid bij de devotionele inhoud wist te combineren met een prachtig uiterlijk. Zij bieden ook een rijkgeschakeerd beeld van de artistieke prestaties van de vijftiende-eeuwse kunstenaars uit ons land.

In De Pelikaan, nov. 2009 / Ingenaaid – 156 pag. – afm. 26 x 19,5 cm / ISBN 9789071608285 / Verkoopprijs 24,50 Euro

Uitgeverij In De Pelikaan

Het verband met het karakter van de bibliotheek wordt duidelijk gemaakt in twaalf korte essays waarin een aantal handschriften wordt geplaatst in de context van de Moderne Devotie, van de mystieke middeleeuwse cultuur en van de spirituele aandacht van de bezitters, die boeken hebben laten vervaardigen en er een persoonlijk stempel op gedrukt hebben. Verfijnde miniaturen en randversieringen laten zien hoe de middeleeuwer zijn betrokkenheid bij de devotionele inhoud wist te combineren met een prachtig uiterlijk.

Helen Wüstefeld is grotendeels verantwoordelijk voor het inleidende deel van het werk. Anne Korteweg schreef het hoofdstuk over het Getijdenboek van Geert Grote en maakte de beschrijvingen van de handschriften.

Alle teksten zijn gericht op een algemeen geïnteresseerd publiek.

–

In de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam was een tentoonstelling te zien met deze 25 getijdenboeken, van 19 november 2009 tot 23 april 2010. De tentoonstelling is inmiddels gesloten, maar op de website blijven de boeken en de bijbehorende beschrijvingen toegankelijk.

–