Handschriftfragmenten uit klooster Soeterbeeck

Kienhorst-Verleden-2010Hans Kienhorst
Verbruikt verleden
Handschriftfragmenten in en uit boeken van klooster Soeterbeeck

Orange House, Edam, januari 2010

ingenaaid, 126 pagina’s
ISBN 9789490128197, verkoopprijs € 25

te koop bij bol.com

Verbruikt verleden presenteert een vijftigtal fascinerende fragmenten van middeleeuwse manuscripten. Letterlijk snippers perkament en papier, die enerzijds staan voor de volledige teksten en die anderzijds het verhaal vertellen over hun gebruiks- en waarderingsgeschiedenis.

In 2005 verscheen in de reeks ‘Nijmeegse Kunsthistorische Cahiers’ de catalogus Rijkdom in eenvoud. Daarin wordt een beschrijving gegeven van 45 meer of minder complete laatmiddeleeuwse handschriften uit de oude bibliotheek van de priorij Soeterbeeck in Deursen bij Ravenstein. Deze kloosterbibliotheek werd in 1997 door de zusters Augustinessen overgedragen aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Verbruikt verleden is een voortzetting van deze catalogus. Het ontsluit alle ‘losse’ handschriftfragmenten uit de collectie Soeterbeeck; daarnaast worden ook fragmenten beschreven die nog altijd als bindmateriaal fungeren in een aantal handschriften en oude drukken uit Soeterbeeck. Het gaat bij deze fragmenten niet alleen om restanten van handgeschreven boeken uit de twaalfde tot zestiende eeuw; tot de bewaard gebleven stukken behoren ook delen van oorkonden, brieven en ander materiaal dat licht kan werpen op de geschiedenis van het klooster.

Behalve dat het boek interessante resten van dit middeleeuwse cultuurgoed beschrijft, wordt mede door de circa 50 kleurenfoto’s een mooi beeld gegeven van de recycling van middeleeuwse boeken sinds de zestiende tot ver in de twintigste eeuw. De zusters hebben nog zeer lang de waarde van het oude perkament en papier onderkend… voor het inbinden, repareren en aanvullen van hun boeken! Zo bleef fragmentarisch bewaard wat anders volledig teloor was gegaan.

Deze catalogus verscheen als deel 16 van de reeks Nijmeegse Kunsthistorische Cahiers, een publikatie van Stichting Nijmeegse Kunsthistorische Studies, Radboud Universiteit Nijmegen.

Over de auteur
Hans Kienhorst is als universitair docent verbonden aan de afdeling Nederlandse taal en cultuur van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Schrijversportretten – collectie Letterkundig Museum

BezigeBij-Schrijversportretten-2010-2 Sjoerd van Faassen (samenst.)
Schrijversportretten
De Nationale Schrijversgalerij

De Nationale Schrijversgalerij is één van de twee vaste tentoonstellingen in het vernieuwde Letterkundig Museum in Den Haag, dat op 5 maart 2010 opnieuw werd opengesteld.

Van Kader Abdolah tot Joost Zwagerman, van Louis Couperus tot Anna Enquist, van De Schoolmeester tot Toon Tellegen. Alle 425 geschilderde portretten van de Nationale Schrijversgalerij zijn terug te vinden in deze full colour catalogus.

Uitgeverij De Bezige Bij, maart 2010 / Gebonden – 448 pag. – afm. 18 x 14 cm / ISBN 9789023463047 / Verkoopprijs 15,00 Euro

Update 2 maart 2010

BezigeBij-Schrijversportretten-2010
Voor de cover van het boek heeft vormgeefster Karen Polder een moderner portret uitgekozen dan het oorspronkelijke portret van A. Aletrino, geschilderd door Jan Veth in 1885, dat in de voorjaarsscatalogus 2010 als omslag stond afgebeeld.

Passend in de modernere uitstraling van het vernieuwde Letterkundig Museum is nu gekozen voor een portret van Gerrit Komrij, geschilderd door Marjolein Innemée.

Een tweede wijziging is de verkoopprijs, die nu is vastgesteld op € 15,00 ipv € 19,90.

Catalogus van 24 (prenten)boekillustratoren

Lieshout-Elephant-2009Ted van Lieshout
An elephant came by
24 Dutch illustrators

Het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds heeft een tentoonstelling van illustraties uit prentenboeken samengesteld, die vanaf voorjaar 2010 voor de wereld door zal reizen. Het doel van deze tentoonstelling is mondiaal aandacht te vragen voor de kwaliteit en diversiteit van Nederlandse illustraties, vormgeving en (prenten)boeken.

Ted van Lieshout heeft de teksten van de bijbehorende catalogus geschreven: interviews met de illustratoren, een ‘state of the art essay’ over Nederlandse kinderboekillustraties en een verhaal over een ‘Olifant die door de tentoonstelling loopt’.

Philip Stroomberg gaf vorm aan de catalogus. Op het omslag staat een tekening van Annemarie van Haeringen.

NLPV, dec. 2009 / Engelstalig – 120 pag. – afm. 33,5 x 24 cm / ISBN – / Verkoopprijs 15 Euro

U kunt de catalogus bestellen voor €15,- exclusief verzendkosten bij het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds (NLPV).

De tekeningen zijn te zien op een tentoonstelling bij de Openbare Bibliotheek Amsterdam, van 10 dec. 2009 tot 28 febr. 2010. (Zie ook het bericht bij Boekendingen)

De Judaica-collectie van René Braginsky

Schrijver-BraginskyCollection-2009Evelyn Schrijver, Sharon Liberman Mintz
A Journey through Jewish Worlds
Highlights from the Braginsky Collection of Hebrew Manuscripts and Printed Books

Deze uitgave toont hoogtepunten uit een van ’s wereld belangrijkste privéverzamelingen van Hebreeuwse manuscripten en gedrukte boeken, namelijk die van de Zwitserse verzamelaar René Braginsky.

Aandacht wordt besteed aan middeleeuwse Hebreeuwse handschriften, uitbundig geïllustreerde boeken, versierde joodse huwelijkscontracten en rijk geïllustreerde boekrollen met het verhaal van het bijbelboek Esther, met de prachtige bijbehorende edelmetalen of houten hulzen.

Waanders Uitgevers, okt. 2009 / Gebonden, 250 afb. in kleur en 50 in zwart-wit – 295 pag. – afm. 28 x 23 cm / ISBN 9789040076541 / Verkoopprijs 49,50 Euro

Braginsky heeft de afgelopen twintig jaar een unieke verzameling Hebreeuwse handschriften en gedrukte boeken bijeengebracht, die als een van de belangrijkste privécollecties ter wereld wordt beschouwd. Een verzameling vol schitterende, bijzondere en rijk geïllustreerde stukken.

De auteur van deze uitgave, Emile Schrijver, is conservator van de Bibliotheca Rosenthaliana, de bijzondere collectie voor judaica en hebraica in de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek.

Tentoonstelling
Tot januari 2010 is in Amsterdam de tentoonstelling ‘Een reis door Joodse werelden – hoogtepunten uit de Braginsky Collectie‘ te zien bij Bijzondere Collecties UvA, Oude Turfmarkt te Amsterdam.

Online exhibit
Op internet is een bijzonder fraai vormgegeven ‘virtuele expositie‘ te zien.

Best verzorgde boeken 2009
A Journey through Jewish Worlds, verzorgd door Studio Frederik de Wal, viel in de prijzen bij de verkiezing voor ‘De Best Verzorgde Boeken 2009’.

Monografie over affichemaker Cor van Velsen

Hell-CorVanVelzen-2009Dolf Hell

Cor van Velzen
op eigen koers naar pakkende beelden

Affichemaker Cornelius van Velsen (1921-2010) liet zich niet opjagen door stromingen in de kunst. Hij trok zijn eigen plan, waarbij hij voorop stelde prenten te maken die het leuk zouden doen bij het publiek. De boodschap in één oogopslag. Dikwijls ging hij daarbij dwars in tegen adviezen van opdrachtgeverszijde. Dit resulteerde in een oeuvre van 170 affiches, variërend van ‘de klomp’ om buitenlandse toeristen naar Nederland te trekken tot het beroemde ‘flesje met de schil’ voor Joy- frisdranken. Van zijn katholieke opvoeding is altijd iets blijven hangen. Het is dan ook niet vreemd dat sommige topstukken zijn gemaakt voor instanties als de Katholieke Arbeiders Beweging (KAB). In deze affichemonografie ligt de nadruk op dat deel van zijn métier, maar Cor van Velsen is meer dan affichemaker. Hij is een veelzijdig ambachtsman, die bijvoorbeeld ook prachtige platenhoezen op zijn naam heeft staan.

[Z]OO producties, Eindhoven, nov. 2009 / paperback – 72 pag. – afm. 22 x 22 cm / ISBN 9789074009676 / Verkoopprijs 18,00 Euro

Hell-CorVanVelzen-spreadEen spread uit het boek. >
Op de website van [Z]OO zijn nog enkele pagina’s te bekijken.

Deze nieuwe uitgave van [Z]OO producties is geschreven door Dolf Hell, met medewerking van Pim Reinders, Gielijn Escher en Frans van Lier. Dit is deel 7 uit de reeks monografieën over Nederlandse affichekunstenaars, uitgegeven op initiatief van stichting Het ReclameArsenaal, Amsterdam. Mede mogelijk gemaakt door drukkerij Lecturis, Easy Paper en Boekbinderij Patist.

tentoonstelling
Het boek is gepresenteerd bij de opening van de gelijknamige tentoonstelling van affiches van Cor van Velsen in het Affichemuseum Hoorn. Deze tentoonstelling is te zien van 15 nov. 2009 tot 28 febr. 2010.

uitgeverij
[Z]OO producties is een klein uitgeverij die zich vooral bezig houdt met uitgaven op het gebied van (grafische) vormgeving. Interessant is bijvoorbeeld de serie Roots, kleine boekjes met portretten van belangrijke grafisch vormgevers.

UPDATE

Op dinsdag 5 januari 2010 is op 88 jarige leeftijd in zijn woonplaats Hilversum afficheontwerper Cornelius van Velsen overleden.

De collectie boekzilver van Bernard van Noordwijk

Noordwijk-Kortjakje-2009Bernard van Noordwijk
De erfenis van Kortjakje
250 jaar vol zilverwerk

Iedereen kent het lied over Kortjakje, die op zondag naar de kerk gaat met een boek vol zilverwerk. Daarmee werd geduid op de zilveren sloten, hoeken etc. die mensen vroeger op hun Bijbel of ander kerkboek lieten aanbrengen.

Bernard van Noordwijk legde in de loop der jaren een unieke collectie van dit boekzilver aan. Hij verdiepte zich in de achtergronden van deze toegepaste kunst en publiceerde daarover in diverse tijdschriften. Een deel van zijn collectie werd getoond op de tentoonstelling ‘zondags zilver’, die in de pers breed werd besproken en door ruim 15.000 mensen bezocht werd.

De collectie is zo uniek en waardevol dat de VU en het Bijbels Museum de handen ineengeslagen hebben om haar in stand te houden. Dit rijk geïllustreerde boek laat een breed publiek kennismaken met hoogtepunten uit de collectie-Van Noordwijk en geeft veel toegankelijk geschreven informatie over boeken vol zilverwerk, van het ontstaan ervan tot aan het taxeren.

Rijk geïllustreerde eerste boekpublicatie met uitgebreide beschrijving van een unieke collectie ‘zondags zilver’

Uitgeverij Kok, aug. 2009 / Gebonden – 223 pag. – afm. 30 x 21,5 cm / ISBN 9789043516808 / Verkoopprijs 39,90 Euro

Over dit boek werd geschreven door:

Het Reformatorisch Dagblad op 11 nov. 2009

Getijdenboeken in de Bibliotheca Philosophica Hermetica

Wustefeld-Sleutel-2009Helen C. Wüstefeld, Anne S. Korteweg
Sleutel tot licht
Getijdenboeken in de Bibliotheca Philosophica Hermetica

Getijdenboeken bezien in het licht van de beweging van de Moderne Devotie – dat is de invalshoek van dit rijk geïllustreerde boek over de kleine, maar fascinerende collectie van 25 getijdenboeken uit de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam. In 2004 heeft de Nederlandse Staat het nationaal belang van deze middeleeuwse boeken onderstreept door ze te verwerven en daarmee voorgoed voor het Nederlandse cultuurbezit te behouden. De BPH heeft deze boeiende, handgeschreven gebedenboeken voor een breed publiek ontsloten.

Wat is een getijdenboek precies en voor wie was het bestemd? Dit zijn onderwerpen die aan de orde komen in het eerste deel, net als de intenties van Geert Grote met zijn vertalingen van religieuze teksten in het Nederlands, en de relatie waarin deze stonden tot het gedachtegoed van de middeleeuwse mystiek.

Het tweede gedeelte bevat een gedetailleerde beschrijving van elk handschrift. De talrijke kleurenafbeeldingen van de verfijnde miniaturen en randversieringen laten niet alleen zien hoe de middeleeuwer zijn betrokkenheid bij de devotionele inhoud wist te combineren met een prachtig uiterlijk. Zij bieden ook een rijkgeschakeerd beeld van de artistieke prestaties van de vijftiende-eeuwse kunstenaars uit ons land.

In De Pelikaan, nov. 2009 / Ingenaaid – 156 pag. – afm. 26 x 19,5 cm / ISBN 9789071608285 / Verkoopprijs 24,50 Euro

Het verband met het karakter van de bibliotheek wordt duidelijk gemaakt in twaalf korte essays waarin een aantal handschriften wordt geplaatst in de context van de Moderne Devotie, van de mystieke middeleeuwse cultuur en van de spirituele aandacht van de bezitters, die boeken hebben laten vervaardigen en er een persoonlijk stempel op gedrukt hebben. Verfijnde miniaturen en randversieringen laten zien hoe de middeleeuwer zijn betrokkenheid bij de devotionele inhoud wist te combineren met een prachtig uiterlijk.

Helen Wüstefeld is grotendeels verantwoordelijk voor het inleidende deel van het werk. Anne Korteweg schreef het hoofdstuk over het Getijdenboek van Geert Grote en maakte de beschrijvingen van de handschriften.

Alle teksten zijn gericht op een algemeen geïnteresseerd publiek.

In de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam was een tentoonstelling te zien met deze 25 getijdenboeken, van 19 november 2009 tot 23 april 2010. De tentoonstelling is inmiddels gesloten, maar op de website blijven de boeken en de bijbehorende beschrijvingen toegankelijk.

De bibliotheek van Lucebert

Kuitert-Lucebert-2009
Lisa Kuitert
De lezende Lucebert
Bibliotheek van een dichter

De lezende Lucebert gaat over de boekenkast van Lucebert. Wat had de dichter/kunstenaar op de plank staan? Wat las hij? Wat dééd hij met zijn boeken?
In dit boek wordt aan de hand van de complete inventarisatie van Luceberts bibliotheek een antwoord gezocht op deze intrigerende vragen. De dichter had ruim 6500 boeken in huis, van woordenboeken tot poëzie, van studies over hekserij tot detectives, en dichtwerk van Catullus. Al deze boeken zijn beschreven en in een database gezet. Met de bijgeleverde cd-rom is het mogelijk om door Luceberts bibliotheek te bladeren.

Lisa Kuitert plaatst het onderzoek in haar inleidend essay over schrijversbibliotheken in een traditie. Verder bijdragen van Henk Abma, Gillis J. Dorleijn, Piet Gerbrandy, Suzanna Héman, Marc van Oostendorp, Thomas Vaessens en Diana A. Wind over de onderwerpen die Lucebert het meest aan het hart gingen: taal, poëzie, religie, fotografie, kunst, jazz en de klassieken.
(tekst uitgever)

Uitgeverij Vantilt, mei 2009 / paperback – 320 pag. – afm. 24 x 17 cm / ISBN 9789077503942 / Verkoopprijs 32,50 Euro

Het is in 2009 vijftien jaar geleden dat de dichter/kunstenaar Lucebert overleed (10 mei 1994). Na zijn dood is zijn atelier in Bergen intact gebleven.
De bibliotheek met ruim 6500 boeken, is in een langlopend project door studenten en vrijwilligers onder leiding van Lisa Kuitert (hoogleraar Boekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam) in kaart gebracht en vervolgens door kenners van Luceberts werk van context voorzien.

De Best Verzorgde Boeken 2008

Hoek-Best_verzorgde_boeken_2008

K. van der Hoek, P. Dijstelberge
De Best Verzorgde Boeken 2008
The Best Dutch Book Designs 2008

CPNB, juli 2009

ingenaaid – tweetalig – illustr., 264 pagina’s, 24 x 17 cm cm
ISBN 9789059651074, verkoopprijs € 26,99

te koop bij bol.com

De beoordeling voor de Best Verzorgde Boeken vond dit jaar voor de vijftigste maal plaats. Deze catalogus is dus een jubileumeditie.

De Best Verzorgde Boeken 2008 The Best Dutch Book Designs presenteert uitgebreid de 33 Best Verzorgde Boeken van 2008. Deze werden door een vakjury gekozen uit 447 inzendingen.

Als extra bevat de catalogus een presentatie van 33 pre-Best Verzorgde Boeken. Dat is een selectie boeken uit de jaren 1480 tot 1950 die ter gelegenheid van de jubileumexpositie in Amsterdam door een speciale jury bijeen werd gebracht. Het zijn boeken uit het rijke bezit van de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. Deze keuze wordt ingeleid door jurylid-boekhistoricus Frans A. Janssen.


Hoek-Best_verzorgd_spread1

De vormgeving van het boek werd dit jaar verzorgd door Studio Sander Boon. Op de website van het buro staan meer afbeeldingen uit het boek.

Een spread uit het gedeelte pre-Best Verzorgde Boeken >

Het boek ‘Wendingen’ opnieuw uitgebracht.

Coultre-Wendingen
Martijn F. Le Coultre
Wendingen 1918-1932
Architectuur en vormgeving

Librero Uitgevers, februari 2009

Gebonden, 272 pagina’s, 25 x 25 cm
ISBN 9789057644412, verkoopprijs € 19,95

te koop bij bol.com

Het eerste nummer van Wendingen verscheen in 1918. Initiatiefnemer en eerste hoofdredacteur was architect Wijdeveld. De omslagen werden door gerenommeerde kunstenaars en architecten ontworpen. De inhoud is zeer gevarieerd en behandelt vrijwel alle toen bestaande nationale en internationale richtingen op het gebied van beeldende kunst, architectuur, typografie, theaterontwerpen en toegepaste kunsten. In totaal werden er 116 nummers uitgegeven, met steeds hetzelfde formaat en op Japanse wijze met raffia bijeengebonden.

In Wendingen lezen we over het werk van o.a. Josef Hoffmann, Michel de Klerk, Frank Lloyd Wright, Gustav Klimt, H.P. Berlage, Hermann Finsterlin, Eileen Gray en Erich Mendelsohn. In de lijst met namen van de omslagontwerpers vinden we vertegenwoordigers van de Nieuwe Kunst – Roland Holst, Jan Toorop, J.L.M. Lauweriks, K.P.C. de Bazel en Lion Cachet; de Amsterdamse School – Hildo Krop en Michel de Klerk; het expressionisme – Jan Sluijters; en van het nieuwe constructivisme – Vilmos Huszar, El Lissitzky, W.H. Gispen en L.C. van der Vlugt.
(tekst uitgever)

Deze uitgave verscheen eerder bij V+K Publishing, Blaricum, 2001 / ISBN 9789074265133. Uitgegeven ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling in Grafisch Museum De Beyerd te Breda van 25 maart t/m 13 mei 2001.