Posted on

Catalogus Librije Zutphen, de kettingbibliotheek van de Walburgiskerk

• A.D. Renting en J.T.C. Renting-Kuijpers
Catalogus Librije Zutphen
de kettingbibliotheek van de Walburgiskerk

De boekhistorici Joke Renting-Kuijpers en Anne Dirk Renting kregen in 1997 de opdracht een wetenschappelijke catalogus samen te stellen van het bezit van Nederlands enige kettingbibliotheek.

… Levendig wordt de geschiedenis van de bibliotheek beschreven: geen droge opsomming van feitjes en jaartallen, maar een verhaal dat je meeneemt, de eeuwen door …

… De catalogus is een uitmuntend instrument om de bibliotheek te raadplegen. De beschrijving die de Rentings geven van de bibliotheek is boeiend, maar de catalogus is boven alle lof verheven. Ieder boek is volgens de regels van de bibliografie beschreven en de registers geven alle mogelijke ingangen: je kunt zoeken op jaartal, plaats of naam van een uitgever, op verwijzingen naar vroegere catalogi, zelfs op aangetroffen bezoekersnamen …

(Drs. Ton Bolland in het Reformatorisch Dagblad)

Deze catalogus is tevens de opmaat naar een reeks van vier extra delen, waarin het hele boekenbezit van de Librije op een toegankelijke en aantrekkelijke manier zal worden gepresenteerd.

De Catalogus Librije Zutphen, verschijnt in een eenmalige oplage van 500 exemplaren.

Uitgeverij Philip Elchers, mei 2008 / gebonden, illustr. – 896 pag. / ISBN 9789050480994 / Verkoopprijs € 85,00

– Op 23 mei 2008 werd de Catalogus Librije Zutphen gepresenteerd in de Walburgiskerk te Zutphen.

– Artikel De Stentor, Mieke Kleinleugenmors. 23 mei 2008

– Artikel Reformatorisch Dagblad, Ton Bolland, 23 juli 2008

– Zie elders op deze site het eerste deel van de hierboven genoemde vervolgreeks,
Vroege drukken Librije Zutphen (juni 2008).

–

Posted on

Het getijdenboek van Katherina van Kleef

Duckers-Catherine-2009• Rob Dückers, Ruud Priem
The Hours of Catherine of Cleves
Devotion, Demons and Daily Life in the Fifteenth Century

Uitgeverij Ludion / Gent-Amsterdam, november 2009

gebonden, illustr., 426 pagina’s, 31 x 25 cm
ISBN 9789055448210, verkoopprijs € 59,90 > 31,99

te koop bij bol.com
—

Het getijdenboek van Katherina van Kleef mag met recht het meest schitterende en interessante handschrift worden genoemd dat ooit in de Noorderlijke Nederlanden is vervaardigd. Het werd rond 1440 verlucht met spectaculaire miniaturen en margeversieringen in glinsterend goud en met sprankelende kleuren voor Katherina van Kleef, hertogin van Gelre, door een bijzonder getalenteerde maar anonieme kunstenaar, die naar dit meesterwerk wordt vernoemd.

Dit fraai geillustreerde boekwerk vormt de begeleidende wetenschappelijke catalogus bij de tentoonstelling, getiteld ‘De wereld van Katherina. Devotie, demonen en dagelijks leven in de 15e eeuw’, die in het najaar van 2009 in Museum Het Valkhof, Nijmegen, te zien was. De tentoonstelling was gewijd aan dit bijzondere getijdenboek en toonde niet alleen meer dan 100 bladen met miniaturen en randen uit dit spectaculaire handschrift, maar ook een keur aan handschriften uit het oeuvre van de meester, als ook zijn inspiratiebronnen en werken van contemporaine kunstenaars. Alle tentoongestelde objecten, afkomstig uit collecties over de hele wereld, worden in deze wetenschappelijke catalogus toegelicht en afgebeeld.

Deze catalogusnotities worden voorafgegaan door een aantal essays door erkende specialisten. Dankzij hun bijdragen biedt deze catalogus een uitgebreide en diepgaande studie van het handschrift, de kunstenaar en de opdrachtgever en presenteert nieuwe gegevens. Het is daarmee een standaardwerk over dit monumentale handschrift.

– Bij website Rabelais.nl staat een bespreking van het boek, door Piet Offermans, jan. 2010 (pdf) >

– De tentoonstelling in Museum Het Valkhof in Nijmegen (okt 2009 – jan 2010)

– Digitale versie van het getijdenboek bij The Morgan Library & Museum

Posted on

Handschriftfragmenten uit klooster Soeterbeeck

Kienhorst-Verleden-2010• Hans Kienhorst
Verbruikt verleden
Handschriftfragmenten in en uit boeken van klooster Soeterbeeck

Orange House, Edam, januari 2010

ingenaaid, 126 pagina’s
ISBN 9789490128197, verkoopprijs € 25

te koop bij bol.com
—

Verbruikt verleden presenteert een vijftigtal fascinerende fragmenten van middeleeuwse manuscripten. Letterlijk snippers perkament en papier, die enerzijds staan voor de volledige teksten en die anderzijds het verhaal vertellen over hun gebruiks- en waarderingsgeschiedenis.

In 2005 verscheen in de reeks ‘Nijmeegse Kunsthistorische Cahiers’ de catalogus Rijkdom in eenvoud. Daarin wordt een beschrijving gegeven van 45 meer of minder complete laatmiddeleeuwse handschriften uit de oude bibliotheek van de priorij Soeterbeeck in Deursen bij Ravenstein. Deze kloosterbibliotheek werd in 1997 door de zusters Augustinessen overgedragen aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Verbruikt verleden is een voortzetting van deze catalogus. Het ontsluit alle ‘losse’ handschriftfragmenten uit de collectie Soeterbeeck; daarnaast worden ook fragmenten beschreven die nog altijd als bindmateriaal fungeren in een aantal handschriften en oude drukken uit Soeterbeeck. Het gaat bij deze fragmenten niet alleen om restanten van handgeschreven boeken uit de twaalfde tot zestiende eeuw; tot de bewaard gebleven stukken behoren ook delen van oorkonden, brieven en ander materiaal dat licht kan werpen op de geschiedenis van het klooster.

Behalve dat het boek interessante resten van dit middeleeuwse cultuurgoed beschrijft, wordt mede door de circa 50 kleurenfoto’s een mooi beeld gegeven van de recycling van middeleeuwse boeken sinds de zestiende tot ver in de twintigste eeuw. De zusters hebben nog zeer lang de waarde van het oude perkament en papier onderkend… voor het inbinden, repareren en aanvullen van hun boeken! Zo bleef fragmentarisch bewaard wat anders volledig teloor was gegaan.

Deze catalogus verscheen als deel 16 van de reeks Nijmeegse Kunsthistorische Cahiers, een publikatie van Stichting Nijmeegse Kunsthistorische Studies, Radboud Universiteit Nijmegen.

Over de auteur
Hans Kienhorst is als universitair docent verbonden aan de afdeling Nederlandse taal en cultuur van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Posted on

Getijdenboeken in de Bibliotheca Philosophica Hermetica

Wustefeld-Sleutel-2009• Helen C. Wüstefeld, Anne S. Korteweg
Sleutel tot licht
Getijdenboeken in de Bibliotheca Philosophica Hermetica

Getijdenboeken bezien in het licht van de beweging van de Moderne Devotie – dat is de invalshoek van dit rijk geïllustreerde boek over de kleine, maar fascinerende collectie van 25 getijdenboeken uit de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam. In 2004 heeft de Nederlandse Staat het nationaal belang van deze middeleeuwse boeken onderstreept door ze te verwerven en daarmee voorgoed voor het Nederlandse cultuurbezit te behouden. De BPH heeft deze boeiende, handgeschreven gebedenboeken voor een breed publiek ontsloten.

Wat is een getijdenboek precies en voor wie was het bestemd? Dit zijn onderwerpen die aan de orde komen in het eerste deel, net als de intenties van Geert Grote met zijn vertalingen van religieuze teksten in het Nederlands, en de relatie waarin deze stonden tot het gedachtegoed van de middeleeuwse mystiek.

Het tweede gedeelte bevat een gedetailleerde beschrijving van elk handschrift. De talrijke kleurenafbeeldingen van de verfijnde miniaturen en randversieringen laten niet alleen zien hoe de middeleeuwer zijn betrokkenheid bij de devotionele inhoud wist te combineren met een prachtig uiterlijk. Zij bieden ook een rijkgeschakeerd beeld van de artistieke prestaties van de vijftiende-eeuwse kunstenaars uit ons land.

In De Pelikaan, nov. 2009 / Ingenaaid – 156 pag. – afm. 26 x 19,5 cm / ISBN 9789071608285 / Verkoopprijs 24,50 Euro

Het verband met het karakter van de bibliotheek wordt duidelijk gemaakt in twaalf korte essays waarin een aantal handschriften wordt geplaatst in de context van de Moderne Devotie, van de mystieke middeleeuwse cultuur en van de spirituele aandacht van de bezitters, die boeken hebben laten vervaardigen en er een persoonlijk stempel op gedrukt hebben. Verfijnde miniaturen en randversieringen laten zien hoe de middeleeuwer zijn betrokkenheid bij de devotionele inhoud wist te combineren met een prachtig uiterlijk.

Helen Wüstefeld is grotendeels verantwoordelijk voor het inleidende deel van het werk. Anne Korteweg schreef het hoofdstuk over het Getijdenboek van Geert Grote en maakte de beschrijvingen van de handschriften.

Alle teksten zijn gericht op een algemeen geïnteresseerd publiek.

–

In de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam was een tentoonstelling te zien met deze 25 getijdenboeken, van 19 november 2009 tot 23 april 2010. De tentoonstelling is inmiddels gesloten, maar op de website blijven de boeken en de bijbehorende beschrijvingen toegankelijk.

–

Posted on

Hoogtepunten Universiteitsbibliotheek Utrecht

Mulder-BijzonderOnderzoek-2009
• Hans Mulder, Bart Jaski, Marco van Egmond e.a.
Bijzonder onderzoek
een ontdekkingsreis door de collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht

Waanders Uitgevers, november 2009

Hardcover, 272 pagina’s, 27 x 22 cm
ISBN 9789040076572, verkoopprijs € 29,95

te koop bij bol.com
—
Ter gelegenheid van het 425-jarig bestaan van de Universiteitsbibliotheek Utrecht, deze ontdekkingsreis door de Bijzondere Collecties. Mooie en bijzondere stukken worden beschreven door 38 toonaangevende auteurs.

–

Dit boek gedenkt het 425-jarig bestaan van de bibliotheek in 2009. Het eerste exemplaar werd op 17 november 2009 tijdens een feestelijke bijeenkomst overhandigd door de voorzitter van het college van bestuur van de Universiteit Utrecht, Yvonne van Rooy, aan de Utrechtse wethouder en loco-burgemeester, Harm Janssen.

De bibliotheek bezit een internationaal vermaarde collectie handschriften, oude drukken en kaarten. Het jubileumboek, dat is geredigeerd door de UBU-conservatoren Marco van Egmond, Bart Jaski en Hans Mulder, belicht deze waardevolle documenten in al hun facetten. Maar liefst 38 toonaangevende auteurs hebben geheel belangeloos een bijdrage geschreven over de diverse deelaspecten van de Bijzondere Collecties. Als ‘gebruikers’ geven zij veelal een eigen kijk op het materiaal en brengen zij de mooie en bijzondere stukken uit de depots tot leven. Zij lichten een tipje van de sluier op en nemen de lezer mee op ontdekkingsreis door de wondere wereld van bijvoorbeeld Utrechtse draakjes, subversieve plaatwerken, betwiste grenssteden en oude teksten over typische vrouwengeheimen.

De afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht.

Mulder_Hoogtepunten-bibliotheek-Utrecht

–

Update 2 dec. 2009.

In de publiciteit wordt veelal nog een andere cover getoond, zie voorbeeld hiernaast. Dit was een eerder ontwerp, dat uiteindelijk is vervangen door het omslag zoals bovenaan is afgebeeld.

Posted on

Beeldschone boeken

Waanders-Beeldschone_boeken
• Anne M. As-Vijvers, Saskia van Bergen, e.a.
Beeldschone boeken
de Middeleeuwen in Goud en Inkt

Een overzicht van de Utrechtse boekproductie van circa 695 tot 1500. In de Middeleeuwen vormde Utrecht als bisschopszetel het centrum op het gebied van cultuur, politiek en religie in de Noordelijke Nederlanden. De stad wist mede door deze status een belangrijke internationale positie op het gebied van de handschriftenproductie en vroege boekdrukkunst te verkrijgen. Nog altijd vormen de beelschone boeken een hoogtepunt binnen de beeldende kunst.

uitgave bij de tentoonstelling
Beeldschone boeken: de Middeleeuwen in goud en inkt
Museum Catharijneconvent Utrecht
Van 16 mei tot en met 30 augustus 2009

Waanders Uitgevers, mei 2009 / Gebonden – 100 kleurenfoto’s – 160 pag.  – afm. 289 x 240 /  ISBN 9789040085819 / Verkoopprijs 29,95 Euro

–

Posted on

Van Velthem – een Brabantse auteur uit de 14e eeuw

Besamusca-Velthem

• Bart Besamusca, Remco Sleiderink e.a.
De boeken van Velthem
Auteur, oeuvre en overlevering in de veertiende eeuw

De boeken van Velthem bundelt elf artikelen met een inleiding over de Brabantse auteur Lodewijk van Velthem, die in het eerste kwart van de veertiende eeuw een Middelnederlandse kroniek en een roman over koning Artur en Merlijn dichtte. Daarnaast is zijn naam verbonden aan het fameuze handschrift met de Lancelotcompilatie, een mogelijk door Velthem aaneengesmede verzameling Nederlandse Arturromans.

De bijdragen aan deze bundel geven een veelzijdig beeld van Velthems schrijverschap en van de studie van zijn oeuvre binnen de middeleeuwse literatuur, historiografie, handschriftenkunde en intellectuele geschiedenis.
(tekst uitgever)

De boeken van Velthem verschijnt als deel 119 in de reeks Middeleeuwse studies en bronnen van uitgeverij Verloren, Hilversum.

Uitgeverij Verloren, Hilversum, sept. 2009 / ingenaaid – 256 pag.  /  ISBN 9789087040932 / Verkoopprijs € 29,00

Lodewijk van Velthem
De pastoor en schrijver Lodewijk van Velthem schiep in de eerste decennia van de veertiende eeuw een bijzonder oeuvre, dat zich uitstrekte van een wereldkroniek tot de Arturepiek. De boeken van Velthem beschrijft de uitgebreide belangstelling van een auteur die schijnbaar moeiteloos de voor hem hedendaagse politiek in de Nederlanden en daarbuiten combineerde met ridderverhalen, religieuze lyriek en onheilspellende verwachtingen over de eindtijd.

Lees meer…

–