Hieronymus Cock – de renaissance in prent

hieronymus-cock-2013Joris Van Grieken, Ger Luijten en Jan Van der Stock

Hieronymus Cock
De renaissance in prent

Mercatorfonds, maart 2013

gebonden, 320 illustr., 31 x 24,5 cm, 416 pagina’s
ISBN 9789061534419, verkoopprijs € 64,95
(ook verkrijgbaar met Engelse en Franse tekst)

bestel bij bol.com

Hiëronymus Cock (Antwerpen 1518-1570) was schilder en graveur. Samen met zijn vrouw Volcxken Diericx stichtte hij een van de eerste prentenuitgeverijen van het Noorden. Vanaf 1548 publiceerde zijn uitgeverij (In de Vier Winden of Aux Quatre Vents) honderden belangrijke etsen en gravures. Prenten naar fresco’s en schilderijen van Rafaël en Bronzino, de eerste reeks klassieke ruïnes, antieke beelden, naast ontwerpen van noordelijke kunstenaars zoals Maarten van Heemskerck of Frans Floris, werden op grote schaal verspreid in heel Europa en droegen aldus het schoonheidsideaal van de renaissance uit. Het was Cock die het talent ontdekte van Pieter Bruegel, die hem meer dan zestig ontwerpen voor prenten bezorgde. Hij was het ook die het initiatief nam om gravures te maken van enkele van de fantasierijke monumentale composities van Hiëronymus Bosch.

In dit boek wordt de productie van het bedrijf van Hieronymus Cock en zijn vrouw nauwgezet gereconstrueerd en geanalyseerd. Het maakt de lezer ook bewust van de cruciale rol van de prentenuitgever in de kunstgeschiedenis.

Joris Van Grieken is conservator prenten en tekeningen in de Koninklijke Bibliotheek van België in Brussel; Ger Luijten is directeur van de Fondation Custodia, Parijs, en redacteur van The New Hollstein, het standaardnaslagwerk voor de Duitse en Nederlandse prentkunst; Jan Van der Stock is professor kunstgeschiedenis aan de Leuvense Universiteit en directeur van Illuminare – Studiecentrum voor Middeleeuwse Kunst (KU Leuven).

Tentoonstelling – Aan de hand van meer dan honderdvijftig zeldzame en kwetsbare werken op papier, worden de activiteiten van Cock en zijn medewerkers aan het publiek voorgesteld op een uitzonderlijke tentoonstelling in het M – Museum Leuven (14 maart 2013 – 9 juni 2013). Daarna reist de tentoonstelling verder naar Parijs.

over de prenten van Hieronymus Cock (KB Brussel)

 

Lissitzky en Majakovski = typografie en poëzie = nu in facsimile + vertaling

Vladimir Majakovski, El Lissitzky (illustr.)
Voor de stem

Uitgeverij Huis Clos, december 2012

[in maart 2013 verscheen wegens grote belangstelling een herdruk]

softcover, 2 x 64 pagina’s in cassette, 19 x 13 cm
oplage 750 exemplaren
ISBN 9789079020171, verkoopprijs € 24,90

bestel bij uitgever

De samenwerking tussen de dichter Vladimir Majakovski en de beeldend kunstenaar El Lissitzky leidde met ‘Dlja golosa’ (Voor de stem) tot een van de meest geslaagde typografische experimenten van het Russisch constructivisme.

Dertien gedichten van Vladimir Majakovski werden ‘geconstrueerd’ door Lissitzky in zijn hoedanigheid van boekontwerper en -vormgever. Om de gedichten, die bedoeld waren om voor te dragen, gemakkelijk te vinden, paste Lissitzky een zogenaamd duimregister in het boek toe. Bovendien ontwierp hij voor elk van de gedichten een aparte titelpagina.

De oorspronkelijke uitgave verscheen in 1923 bij de in Berlijn gevestigde uitgeverij Nakanoene, die op goede voet stond met de jonge Sovjetstaat, en werd door Majakovski zelf bekostigd. We kennen het werk van Lissitzky voornamelijk achter glas aan de museumwand; het is een héél andere kunstzinnige gewaarwording om nu een specimen van zijn sublieme typografie in de hand te kunnen houden.

Voor de stem – Marja Wiebes en Margriet Berg vertaalden de futuristische gedichten in het Nederlands. Hun vertaling is in een apart boekje opgenomen zodat het Gesamtkunstwerk er niet door verstoord wordt. In twee nawoorden wordt ingegaan op de poëzie van Majakovski – door zijn biograaf Bengt Jangfeldt – en het unieke grafisch ontwerp van Lissitzky – door de kunsthistoricus Willem Jan Renders, medewerker van het Van Abbemuseum. Daarmee is een zeldzaam collectors item binnen het bereik gekomen van ieder die zich voor typografie én poëzie interesseert. De vormgeving is verzorgd door Piet Gerards.

Deze uitgave is een coproductie van Huis Clos, het Van Abbemuseum en Drukkerij Lecturis in Eindhoven.

over dit boek…

 

Taschen: Robert Crumb, Sketchbooks 1982-2011

Robert Crumb, Dian Hanson (ed.)
Robert Crumb – Sketchbooks 1982-2011

Uitgeverij Taschen, oktober 2012

6 delen in cassette, 1344 pagina’s, 27 x 20,5 cm
ISBN 9783836524797, verkoopprijs € 699,00

bestel bij: bol.com | Book Depository

Regelmatig komt uitgeverij Taschen met bijzondere uitgaven, die pittig geprijsd zijn, maar door hun gelimiteerde oplage aantrekkelijk kunnen zijn voor mensen die uit zijn op waardestijging. Een voorwaarde is dan eigenlijk wel: in de originele verpakking laten en niet aankomen.

Maar deze nieuwe uitgave van het werk van Robert Crumb koop je als liefhebber toch vooral om van te genieten.

This six-book boxed set is the first collection of Robert Crumb sketches to be printed from the original art since the hard-bound, slipcased, seven volume series issued by the German publisher Zweitausendeins between 1981 and 1997. Unlike the Zweitausendeins edition, which included every doodle ever made by the preeminent underground artist, our best-of edition has been personally edited by the notoriously picky artist to include only what he considers his finest work, including hundreds of late period drawings not published in previous sketchbook collections.

De set, in cassette, bevat zes boeken met elk 220 pagina’s. Het zijn de delen 7-12 van een twaalfdelige collectie. Deze eerste zes delen beslaan de periode 1982-2011. Later zal nog een rweede set verschijnen over de periode 1964-1981.
De set wordt uitgebracht in een gelimiteerde editie van 1.000 exemplaren met elk een gesigneerde kleurenlitho van Crumb.

 

‘Frans Mettes, affichevirtuoos’ – over een affichekunstenaar uit het pre-computertijdperk

Gielijn Escher, Paul Mertz, Paul van Yperen
Frans Mettes affichevirtuoos

Uitgeverij de Buitenkant, november 2012

gebonden, 156 pagina’s, 25 x 17 cm
ISBN 9789490913298, verkoopprijs € 29,50

bestel bij bol.com

Frans Mettes (Amsterdam 1909-1984), affichekunstenaar, illustrator en autodidact vervaardigde vanaf 1926 tot aan zijn dood waarschijnlijk tegen de duizend affiches. Hij illustreerde boeken, kalenders, tekende stripverhalen en maakte boekomslagen voor onder meer bekende Bob Evers-Serie. Zijn werk begint steeds meer waardering te krijgen.

De affiches van Frans Mettes waren tientallen jaren beeldbepalend in stad en land. Ze waren bijvoorbeeld permanent aanwezig op stations en stads-aanplakplaatsten. Soms met wel vier of vijf verschillende affiches tegelijk.

In deze uitgave belichten affichekunstenaar-verzamelaar Gielijn Escher, reclameman Paul Mertz en filmhistoricus/afficheliefhebber Paul van Yperen de persoon en ontwerper Frans Mettes, elk vanuit hun eigen visie.

Het zal voor allen die met het werk van Mettes opgroeiden, een feest der herkenning zijn en voor jongeren de kennismaking met een van de grootste affichisten uit het pre-computertijdperk.

recensies

tentoonstelling – Het Spoorwegmuseum opent op 31 oktober 2012 een tentoonstelling rond het werk van affichekunstenaar Frans Mettes, ‘Reclame om in te lijsten’. De tentoonstelling is te zien tot 10 februari 2013.

Kastjes kijken, beeldend werk van dichter Kees Buddingh’

Wim Huijser, Laurens van Krevelen (inl.)
Kastjes kijken
beeldend werk van C. Buddingh’

Buddingh’ Genootschap i.s.m. het Dordrechts Museum, november 2012

hardcover, 128 pagina’s
ISBN 9789081943109, verkoopprijs € 24,95

Omdat het in deze tijd erg moeilijk is om een boek over een zo specifiek onderwerp – en dus een kleine doelgroep – bij een uitgever onder te brengen, heeft het bestuur van het Buddingh’ Genootschap besloten voor het eerst zelf als uitgever op te treden. Het resultaat moet een mooi, gebonden boek zijn, in een beperkte oplage, met veel foto’s van de kastjes, objecten en collages die Buddingh’ tussen 1971 en 1974 maakte. De tekst is van Wim Huijser; Laurens van Krevelen (oud-directeur van uitgeverij Meulenhoff en kenner van het surrealisme) schrijft er een inleiding bij. Richard van den Dool verzorgt de vormgeving.
(Buddingh’ Genootschap)

Schrijver/dichter C. (Kees) Buddingh’ manifesteerde zich begin jaren 70 ook als beeldend kunstenaar. Geïnspireerd door een bezoek aan een tentoonstelling over Man Ray, begon hij objecten te maken, vaak met een surrealistische opstelling. Buddingh’ gebruikte daarvoor aanvankelijk oude sigarenkistjes, die hij verfde en beplakte en waarin hij ‘waardeloze’ spulletjes, afgedankt speelgoed en reclamemateriaal tot leven wekte. Hij ging daarbij uit van Man Ray’s principe dat je met niets alles kunt doen. Zoals hij er in zijn poëzie naar streefde een maximaal effect te krijgen met een minimum aan middelen, zo probeerde hij dat in de kastjes ook.

‘Kijkkastjes’ of ‘droomkastjes’ werden deze objecten ook wel genoemd. Ze kregen meestal een literaire titel. Tussen 1971 en 1974 maakte Buddingh’ er bijna honderd. Zijn werk trok de aandacht van de media en hij werd onder andere gevraagd voor exposities in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel, het Dordrechts Museum en ‘t Coopmanshûs in Franeker.

Buddingh’-biograaf Wim Huijser begon in 1998 met zijn zoektocht naar de kastjes en het verhaal daarbij. Daarvan heeft hij er een 70-tal terug kunnen vinden en deze worden beschreven in het boek: Kastjes kijken – beeldend werk van C. Buddingh’.

tentoonstelling – Het boek verschijnt 24 november 2012 bij de opening van de gelijknamige tentoonstelling in het Dordrechts Museum, waar de kastjes zijn te bewonderen, aangevuld met collages, documenten en archivalia. Een bijzonder onderdeel van de tentoonstelling zijn film en tv fragmenten van de dichter.

De tentoonstelling Kastjes kijken – beeldend werk van C. Buddingh’ is te zien van 25 november 2012 tot 7 april 2013.

meer over Kees Buddingh’ bij schrijversinfo

zie ook van Wim Huijser de verzamelde gedichten van C. Buddingh’, Buddingh’ Gebundeld, Nijgh & Van Ditmar, 2010

Catalogus Papier Biënnale 2012

Frank van der Ploeg, Anne Kloosterboer (red.)
Catalogus Papier Biënnale 2012

Museum Rijswijk, september 2012

ISBN 9789080124202, verkoopprijs € 19,50

De catalogus is te bestellen bij Museum Rijswijk, en gedurende de tentoonstelling te koop aan de balie van Museum Rijswijk en Museum Meermanno in Den Haag

De Papier Biënnale is een tweejaarlijkse expositie van hedendaagse, internationale beeldende kunst van papier en karton.

Bij de Papier Biënnale Rijswijk 2012 heeft het Museum Rijswijk een geïllustreerde catalogus (Ned/Eng) uitgegeven, waarin de werken van de aan de biënnale deelnemende kunstenaars in kleur zijn afgebeeld. Auteur van de catalogus is kunsthistoricus Frank van der Ploeg.

Binnen de enorme variëteit aan kunstwerken die op de biënnale 2012 te zien zijn, weet hij verbanden te leggen en plaatst hij de werken in de context van de moderne en de hedendaagse beeldende kunst.

 

Kunstenaars
Frits Achten (Nederland) – Marlies Adriaanse (Nederland) – Sophie Arup (Engeland) – Johnny Beerens (Nederland) – Laura Behar (Israël) – Peter Bes (Nederland) – Combat Paper Project (VS) – Jérome Corgier|Atelier Pariri (Frankrijk) – Peter Collingridge|Apt Studio (Engeland) – Eric Gjerde (Frankrijk) – Georgia Gremouti (Griekenland) – Michael Hansmeyer (Zwitserland) – Katsumi Hayakawa (Japan) – Ebon Heath (VS) – Alicia Martin (Spanje) – Jacqueline Overberg (Nederland) – Anne van de Pals (Nederland) – Ros Rixon (Engeland) – Katrien Vogel (Nederland) – Debra Weisberg (VS) – Marleen van Wijngaarden (Nederland)

De tentoonstelling in beide musea is nog te zien tot 25 november 2012.

update – wegens de grote belangstelling is de tentoonstelling verlengd: in Museum Meermanno tot 2 december 2012 en in Museum Rijswijk tot en met 13 januari 2013.

Open de kooien van de kunst – gedichttekeningen van Lucebert

Erik Slagter
Open de kooien van de kunst
Gedichttekeningen van Lucebert

Uitgeverij De Weideblik, mei 2012

paperback met flappen, 128 pagina’s, 24 x 17 cm
ISBN 9789077767337, verkoopprijs € 24,50

te koop bij o.a.: bol.com | Cosmox |

In veel vroege gedichten van dichter-tekenaar Lucebert (1924-1994) is er een organische wisselwerking tussen de woorden van het gedicht en de spontaan gemaakte tekeningen in de marge. Ook in een aantal latere gedichten is er een opzettelijke interactie met de beeldtaal van zijn tekeningen, schilderijen en grafiek. In deze genre-overstijgende ‘gedichttekeningen’ vormen woord en beeld, taal en kleur de ingrediënten voor een experimentele cross-over, zo kenmerkend voor de kunst van Cobra, waarin de verschillende facetten van het multitalent Lucebert op fascinerende wijze tot uitdrukking komen.
Ruim vijfenzestig gedichttekeningen zijn bijeengebracht in Open de kooien van de kunst. Ze tonen op fascinerende wijze de veelzijdigheid van Luceberts vernieuwende en bevrijdende woord- en beeldtaal. (uitgever)

Erik Slagter publiceerde in 1986 Tekst en beeld, een bibliografie over de samenwerking van schilders en dichters in de Beweging van Vijftig. Ook schreef hij artikelen over experimentele kunst en poëzie, evenals diverse kunstenaarsmonografieën.


Tentoonstelling – In het Cobra Museum in Amstelveen zal onder de titel ‘Open de kooien van de kunst’ een tentoonstelling van de gedichttekeningen van Lucebert te zien zijn van 6 mei tot en met 9 september 2012.

Boeken – In mei 2012 verschijnen bij Uitgeverij De Weideblik drie boeken over Lucebert, waaronder het hierboven genoemde, met dezelfde vormgeving en zo gezamenlijk een kleine reeks vormen.

Zie ook:

  • Lucebert, Unica, Bezige Bij, 2011

Lucebert, drukwerk voor anderen

Paul van Capelleveen
Lucebert, drukwerk voor anderen
Samenstelling en inleiding: Ton den Boon en Huug Schipper

Uitgeverij De Weideblik, mei 2012

paperback met flappen, 128 pagina’s, 24 x 17 cm
ISBN 9789077767351, verkoopprijs € 24,50

te koop bij o.a.: bol.com | Cosmox |

Dichter, beeldend kunstenaar, fotograaf – Lucebert was een ongekend veelzijdig en zeer productief kunstenaar,die zijn wereld voortdurend in woorden, lijnen, vormen of kleuren verbeeldde. Lucebert was dichter én beeldend kunstenaar, beeldend kunstenaar én dichter, iemand die beide talenten integreerde. Zijn dichtbundels bevatten dan ook meestal tekeningen, de boeken over zijn beeldende kunst vaak ook teksten. Lucebert hield zijn werk niet voor zichzelf. Vandaar dat zijn tekeningen, gouaches en schilderijen ook regelmatig als ‘illustratie’ dienen bij het werk van anderen, zoals onder meer de vele omslagontwerpen met werk van Lucebert aantonen.
In dit boek is het drukwerk dat Lucebert voor anderen gemaakt heeft, afgebeeld en beschreven. Het is hiermee zowel gids voor de (toekomstige) verzamelaar als opmaat voor een groot en compleet overzicht van het drukwerk van Lucebert. Maar bovenal is het een feestelijke verzameling plaatjes uit een tot nu toe onderbelicht deel van het oeuvre van een van Neerlands belangrijkste naoorlogse kunstenaars. (uitgever)

Paul van Capelleveenis conservator van de Koninklijke Bibliotheek. Hij publiceerde diverse boeken en artikelen, m.n. over bibliografie en boekgeschiedenis.


Tentoonstelling – In het Cobra Museum in Amstelveen zal onder de titel ‘Open de kooien van de kunst’ een tentoonstelling van de gedichttekeningen van Lucebert te zien zijn van 6 mei tot en met 9 september 2012.

Boeken – In mei 2012 verschijnen bij Uitgeverij De Weideblik drie boeken over Lucebert, waaronder het hierboven genoemde, met dezelfde vormgeving en zo gezamenlijk een kleine reeks vormen.

Zie ook:

  • Lucebert, Unica, Bezige Bij, 2011

Zolang de lijm niet loslaat – invloeden van Lucebert op de Nederlandse taalschat

Ton den Boon
Zolang de lijm niet loslaat
Invloeden van Lucebert op de Nederlandse taalschat

Uitgeverij De Weideblik, mei 2012

paperback met flappen, 72 pagina’s, 24 x 17 cm
ISBN 9789077767344, verkoopprijs € 17,50

te koop bij o.a.: bol.com | Cosmox |

Tijdens een voordracht in 1951 presenteerde Lucebert (1924-1994) zich met een woordenboek (de Van Dale?) in de hand als ‘vandaal’ van de Nederlandse taal. Niettemin is bekend dat hij bij het schrijven van zijn poëzie vaak gebruikmaakte van woordenboeken.
Ruim een halve eeuw later wordt duidelijk dat Lucebert van alle moderne dichters misschien wel de grootste invloed op de hedendaagse taal heeft gehad. Het Nederlands heeft tal van gevleugelde woorden aan hem te danken en sommige van Luceberts taalscheppingen worden tot het bezonken talige erfgoed gerekend en staan inmiddels zelf in de Dikke Van Dale. Rijmrat, het besef een broodkruimel te zijn op de rok van het universum en alles van waarde is weerloos zijn daar sprekende voorbeelden van.
Zolang de lijm niet loslaat gaat niet alleen in op Luceberts houding ten aanzien van het woordenboek, maar beschrijft bovendien de schatplichtigheid van het Nederlands aan deze grote dichter en laat zien hoe Lucebert in zijn gedichten woorden en uitdrukkingen heeft gecreëerd en/of herontdekt die vervolgens een eigen leven zijn gaan leiden in onze taal. (uitgever)

Ton den Boon is woordenboekmaker (hoofdredacteur van de Dikke Van Dale), taalpublicist en uitgever van kunstboeken. Bovendien is hij een groot bewonderaar van de gedichten én de teken- en prentkunst van Lucebert.

Tentoonstelling – In het Cobra Museum in Amstelveen zal onder de titel ‘Open de kooien van de kunst’ een tentoonstelling van de gedichttekeningen van Lucebert te zien zijn van 6 mei tot en met 9 september 2012.

Boeken – In mei 2012 verschijnen bij Uitgeverij De Weideblik drie boeken over Lucebert, waaronder het hierboven genoemde, met dezelfde vormgeving en zo gezamenlijk een kleine reeks vormen.

Zie ook:

  • Lucebert, Unica, Bezige Bij, 2011

Leontine Buijnsters-Smets: Straatverkopers in beeld

Leontine Buijnsters-Smets
Straatverkopers in beeld
Tekeningen en prenten van Nederlandse kunstenaars circa 1540-1850

Uitgeverij Vantilt, februari 2012

gebonden, illustr., 256 pagina’s, 27 x 19 cm
ISBN 9789460040894, verkoopprijs € 34,95

te koop bij o.a.: bol.com |

Opnieuw een boeiende studie van kunsthistorica Leontine Buijnsters-Smets. Na haar boek Decoratieve prenten met geschreven wensen 1670-1870 uit 2007, verschijnt nu een rijk geïllustreerde uitgave met een overzicht van marskramers en straatverkopers, afgebeeld op tekeningen en prenten.

‘Leurders’ van allerlei slag trokken dagelijks door steden en dorpen om hun waren luidkeels aan te prijzen. Hun optreden en soms schilderachtige kleding hebben van oudsher ook Nederlandse tekenaars en graveurs geïnspireerd tot een min of meer realistische uitbeelding. Pas sinds enige jaren wordt door (kunst)historici mondjesmaat onderzoek verricht op dit terrein, maar zij beperkten zich vaak tot verkopers van drukwerk, afgebeeld op centsprenten, waarbij de kunstprent buiten beschouwing bleef.

Straatverkopers in beeld biedt een compleet overzicht van drie eeuwen straatverkoop, voor zover getekend of in prent gebracht door Noord- en Zuid-Nederlandse kunstenaars vanaf de zestiende eeuw tot 1850. Een vergeten aspect van onze cultuurgeschiedenis krijgt nu voor het eerst volle aandacht. Het is, zoals te verwachten, geen puur nationale beeldgeschiedenis. Behalve in Nederland komen zulke leurdersvoorstellingen voor in Italië, Frankrijk, Engeland en Duitsland.

over dit boek…

zie ook…

Piet J. Buijnsters, Lust en Leering : Geschiedenis van het Nederlandse Kinderboek in de negentiende eeuw, Waanders, 2001
Piet J. Buijnsters, Geschiedenis van de Nederlandse bibliofilie : Boek- en prentverzamelaars 1750-2010, Vantilt, 2010
Piet J. Buijnsters, Geschiedenis van antiquariaat en bibliofilie in Belgie 1830-2012, Vantilt, 2013