Turcksche boucken – de oosterse verzameling van Levinus Warner, diplomaat in 17e eeuws Istanbul

Arnoud Vrolijk, Jan Schmidt, Karin Scheper
Turcksche boucken
de oosterse verzameling van Levinus Warner, diplomaat in 17e eeuws Istanbul

Lecturis Publishing, december 2012

gebonden, 184 pagina’s, 28 x 21 cm, tweetalig
ISBN 9789070108939, verkoopprijs € 34,50

bestel

In het voorjaar van 1638 arriveerde de Duitser Levinus Warner in Leiden om oosterse talen te studeren. Ook toen al was Leiden een internationaal centrum van oriëntalistiek. Na zijn studie vertrok hij in december 1644 op de bonnefooi naar Istanbul, de hoofdstad van het enorme Osmaanse Rijk. In 1655 bemachtigde hij daar de positie van ‘resident’, diplomatiek vertegenwoordiger van de Nederlandse Republiek bij de Osmaanse regering. In de 20 jaar dat hij in Istanbul woonde, kocht hij meer dan 900 handschriften in het Arabisch, Perzisch en Turks. Bij zijn vroegtijdige dood in 1665 vermaakte hij zijn hele collectie aan de Universiteit Leiden.

Met de tentoonstelling Turcksche boucken in Museum Meermanno, in samenwerking met de Universiteitsbibliotheek Leiden, is het voor het grote publiek mogelijk om kennis te maken met deze collectie handschriften die zeer zelden wordt geëxposeerd.

Bij deze tentoonstelling verschijnt de rijk geïllustreerde, wetenschappelijke tentoonstellingscatalogus die ook voor een breed publiek toegankelijk is.

Naast de collectie van Levinus Warner toont Turcksche boucken aan de hand van originele documenten en ‘oosterse’ illustraties van graveurs als Jan Luyken hoe Warner als diplomaat leefde en hoe westerlingen in die tijd tegen Istanbul aankeken. Hierdoor krijgt de lezer een zeer levendig beeld van het intellectuele en diplomatieke klimaat in Istanbul in de zeventiende eeuw en hoe de betrekkingen tussen Nederland en Turkije in die tijd gestalte kregen.

Turcksche boucken is een goudmijn voor iedereen met interesse in Turkije, de Oriënt, oude handschriften en de geschiedenis van onze Gouden Eeuw.

Arnoud Vrolijk is conservator oosterse manuscripten & zeldzame boeken aan de Universiteit Leiden. Jan Schmidt is universitair docent Turks aan de Universiteit Leiden. Karin Scheper is Nederlands enige expert op het gebied van islamitische boekbanden en restaurator bij Universitaire Bibliotheken Leiden.

Tentoonstelling – De tentoonstelling Turcksche boucken is nog tot 3 maart 2013 te zien in Museum Meermanno │Huis van het boek.

‘Een wereld van verzamelaars en geleerden’ – de archieven van de stichters van museum Meermanno

Jos van Heel, Gert Floor en Erik Geleijns
Een wereld van verzamelaars en geleerden
Gerard en Johan Meerman, Willem van Westreenen en Pieter van Damme en hun archieven

Uitgeverij Verloren, Hilversum, december 2012

softcover, 288 pagina’s, 24 x 17 cm
ISBN 9789087042851, verkoopprijs € 35,00

bestel bij bol.com

In 1852 werd het woonhuis van baron van Westreenen van Tiellandt (1783-1848) aan de Prinsessegracht in Den Haag als museum ingericht. Het is nu als ‘Museum Meermanno | Huis van het boek’ vooral bekend als het oudste boekenmuseum ter wereld, maar van Westreenen was een typische negentiende-eeuwse verzamelaar die naast boeken en manuscripten ook Egyptische, Griekse en Romeinse oudheden en munten verzamelde. Deze collectie ‘rariteiten’ is in een aparte kamer in het museum ondergebracht.

Minder bekend is dat in het museum ook de familiearchieven van o.a. de stichters Van Westreenen en Meerman nog aanwezig zijn.

Het archief van stichter Willem baron van Westreenen (1783-1848) biedt een zeldzaam gedetailleerde inkijk in de structuur en wordingsgeschiedenis van zijn verzameling. Het Meerman-archief laat zien hoe Gerard Meerman (1722-1771) als achttiende-eeuwse geleerde te werk ging en hoe zijn zoon Johan (1753-1815) onder Lodewijk Napoleon voor het eerst een cultuurpolitiek vorm probeerde te geven. De briefwisseling van de numismaat Van Damme (1727-1806) geeft een beeld van een internationaal opererende handelaar met een niet geheel vlekkeloze reputatie.

De uitvoerige beschrijving van deze archieven gaat vergezeld van biografieën van de belangrijkste archiefvormers, bibliografieën van hun geschriften, gedetailleerde toegangen tot de correspondentie en de uitgave van een autobiografische tekst van Johan Meerman.

Aan Vrienden Gewijd – Alba Amicorum In De Koninklijke Bibliotheek

Kees Thomassen
Aan Vrienden Gewijd
Alba Amicorum In De Koninklijke Bibliotheek

Bekking & Blitz, juni 2012

hardcover, 128 pagina’s
ISBN 9789061094272, verkoopprijs € 9,90

bestel bij: bol.com | Cosmox |

De KB bezit een collectie van ca. 770 (restanten van) alba amicorum c.q. poëziealbums vanaf 1556 en beschikt daarmee over veruit de grootste openbare verzameling in Nederland.

Kees Thomassen, conservator namiddeleeuwse handschriften van de KB, heeft ter gelegenheid van zijn afscheid dit boekje over vriendenboeken geschreven.

  • webexpo – Op de website van de Koninklijke Bibliotheek vindt u een aantal hoogtepunten uit de omvangrijke collectie alba amicorum van de KB.

In dezelfde serie verscheen het boekje:

Ed van der Vlist, Verluchte handschriften in de Koninklijke Bibliotheek, Bekking & Blitz, 2011

Gewapend met kennis – 500 jaar militaire boekcultuur in Nederland

Louis Ph. Sloos
Gewapend met kennis
500 jaar militaire boekcultuur in Nederland

Uitgeverij Vantilt, april 2012

gebonden, illustr., 544 pagina’s, 24 x 16 cm
ISBN 9789460040702, verkoopprijs € 34,95

te bestellen bij o.a.: bol.com |

Op dinsdag 3 april 2012 is in Leiden Louis Ph. Sloos gepromoveerd op zijn onderzoek naar militaire boekcultuur. De handelseditie van het proefschrift, Gewapend met kennis. 500 jaar militaire boekcultuur in Nederland, werd op 5 april gepresenteerd in het Legermuseum te Delft, waar Louis Ph. Sloos werkzaam is als conservator literatuur en bibliothecaris.

Het idee dat oorlogvoering niet alleen een praktisch vak is, maar ook een goede theoretische onderbouwing nodig heeft, ontstond al aan het eind van de vijftiende eeuw. Daarbij speelde de boekdrukkunst als nieuw communicatiemiddel een cruciale rol, want juist via het gedrukte woord konden kennis en informatie op krijgskundig gebied gemakkelijk en breed worden verspreid. Aan dit aspect is tot nu toe nauwelijks aandacht besteed en er bestaat van geen enkel land een algemene studie over militaire boekcultuur.
‘Gewapend met kennis’ presenteert een eerste overzicht van de rijke Nederlandse militaire boekcultuur: van de eerste militaire vakbibliotheek, in 1600 ontstaan aan de Leidse universiteit, tot de eerste druk van het bekende Handboek voor de soldaat uit 1933. De eerste werken werden gedrukt door Christoffel Plantijn in Antwerpen, maar al snel werden Den Haag en Amsterdam het centrum van de Nederlandse militaire publicistiek. Tot in de achttiende eeuw was de Nederlandse Republiek zelfs internationaal een belangrijke producent van militaire literatuur. De auteur had voor zijn onderzoek toegang tot het omvangrijke en unieke historisch boekbezit aanwezig in het cultureel erfgoed van Defensie. (uitgever)

Louis Ph. Sloos (1972) is historicus en boekwetenschapper en werkt als conservator Literatuur/bibliothecaris bij het Legermuseum in Delft. Hij publiceert al ruim vijftien jaar over het militaire boek, waaronder in 2001 de tweedelige studie Voor den dienst der Armée. De militaire uitgeverij-boekhandel De Gebroeders van Cleef te ’s-Gravenhage en te Amsterdam 1739-1967 en in 2008, onder zijn leiding, de vierdelige catalogus Warfare and the age of printing. Zie ook deze lijst met publicaties.

Bibliotheek Legermuseum Delft – De bibliotheek (circa 300.000 banden) bevat literatuur over vrijwel elk relevant aspect met het oog op de overige museumcollectie, zoals bijvoorbeeld uniformen, materieel, voertuigen, wapens en ceremonieel. Naast de meest recente uitgaven is een grote collectie oude en bijzondere werken van vóór 1900 aanwezig. Het oudste werk dateert uit circa 1530. Het is een unieke collectie, waarvan bijna de helft alleen in de museumbibliotheek van het Legermuseum aanwezig is en nergens anders in Nederland  raadpleegbaar. Zie meer op de website.

Zie ook…

Tentoonstelling – Het Museum Meermanno | huis van het boek in Den Haag organiseert n.a.v. de publicatie Gewapend met kennis van 15 juni t/m 15 september 2013 een tentoonstelling over de Nederlandse militaire boekgeschiedenis voor een breed publiek.

Royal Manuscripts – The Genius Of Illumination

Scot McKendrick, John Lowden, Kathleen Doyle
Royal Manuscripts
The Genius Of Illumination

British Library Publishing, november 2011

paperback, 448 pagina’s, 29 x 23 cm
ISBN 9780712358156, verkoopprijs € 30,99 (bol)

te koop bij o.a.: bol.com | Selexyz | Book Depository

In de British Library is op 11 november 2011 de tentoonstelling ‘Royal Manuscripts: The Genius of Illumination’ geopend om het publiek kennis te laten maken met de ‘Royal collection’, een schat aan verluchte handschriften verzameld door de koningen en koninginnen van Engeland tussen de 9de en de 16de eeuw.
Bij deze tentoonstelling is een rijk geïllustreerde catalogus verschenen.

Illuminated manuscripts collected by the kings and queens of England from the 9th to the 16th century form the heart of a unique and visually stunning collection held by the British Library. A key figure in the formation of the collection is King Edward IV (1461 – 1483), who commissioned luxury manuscripts decorated with his arms. Subsequent monarchs added to this library, which was given to the nation by George II in 1757.

Over 150 examples from this exceptional collection are presented in this catalogue, which accompanies a major British Library exhibition of the same name. These manuscripts contain paintings produced by some of the finest artists of the Middle Ages and together provide the most vivid surviving source for understanding royal identity, moral and religious beliefs, learning, faith and international politics.

The catalogue features a full-page entry of around 750 words on each manuscript included, as well as three illustrated essays which explore the wider history and context of this unique collection. It is lavishly illustrated, with a beautiful reproduction of an image from each manuscript presented alongside the text for every entry. (uitgever)

AuteursScot McKendrick is Head of History and Classics at the British Library.
John Lowden is Director of the Research Centre for Illuminated Manuscripts of the Courtauld Institute of Art at the University of London.
Kathleen Doyle is Curator of Illuminated Manuscripts at the British Library.

Edities – Van het boek is ook een gebonden uitgave verkrijgbaar, ISBN 9780712358163 voor €45,98 (gezien bij Book Depository).

Tentoonstelling – ‘Royal manuscripts: The Genius of Illumination’ in the British Library te Londen van 11 november 2011 tot 13 maart 2012 (meer).

Het Zwarte Beertjes-boek ; 55 jaar Zwarte Beertjes-pockets in beeld

Maarten Harms
Het Zwarte Beertjes-boek
55 jaar Zwarte Beertjes-pockets in beeld

uitgave in eigen beheer, oktober 2011

paperback (ingenaaid) met leeslinten, ca. 4700 afbeeldingen, geheel in kleur, 448 pagina’s, 30 x 21 x 3 cm
ISBN 9789090235790, verkoopprijs € 49,95 excl. verzendkosten

Toen Maarten Harms in 1955 met Sinterklaas een pocketboekje kreeg uit de Zwarte Beertjes-reeks, voorzien van een omslag van Dick Bruna, was dat de impuls om Zwarte Beertjes te gaan verzamelen. Na ruim vijftig jaar heeft hij nu een collectie van ca. 7000 Zwarte Beertjes.

Een aantal jaren geleden ontstond het plan om een bibliografie te schrijven over de Zwarte Beertjes. Hij begon met het werven van voorintekenaars en schatte de verschijningsdatum in op voorjaar 2009. Het werk duurde aanzienlijk langer, maar nu is het resultaat van de omvangrijke inspanning toch verschenen.

Het manuscript is geheel in eigen beheer gemaakt. Naast de afbeeldingen van ca. 4700 omslagen bevat dit boek de titelbeschrijvingen van ALLE, tot en met september 2011 uitgegeven Zwarte Beertjes en van ruim 3500 herdrukken.
Het eindresultaat verscheen op 11 oktober en is een 448 pagina’s tellend en 2 kg wegend boek op A4-formaat, geheel in kleur uitgevoerd.

Gekozen is voor een alfabetische rangschikking op auteur. Hierdoor ontstaat een interessant beeld voor de lezer, die met één oogopslag een overzicht krijgt van een schrijver. Ook voor liefhebbers van omslagen is dit boek een ideale bron van informatie.

Naast de omslagen en titelbeschrijvingen vindt u in het boek o.a.:
– een beschrijving van de geschiedenis van de Zwarte Beertjes-reeks;
– een beschrijving van de ontwikkeling in stijl van de reeks (logo’s, nummering, layout omslagen, etc.);
– toelichting op de inrichting van de bibliografie;
– uitgebreide registers op nummer, titel, vertaling en omslagontwerp
– naast de hoofdreeks Zwarte Beertjes zijn ook aanwezig de reeksen Crime Classic, Science Fiction, Fantasy & Horror, Hobby, Jeugd, Sprookjes, Academisch Zwarte Beertjes en Witte Beertjes.

Bestellen – De winkelprijs van Het Zwarte Beertjes-Boek is € 49,95, excl. de verzendkosten van € 7,35.

Het Zwarte Beertjes-Boek is als volgt te bestellen:
1. per email M.Harms@inter.nl.net
2. per telefoon +31 (0)562 44 22 36

Om het Zwarte Beertjes-Boek up-to-date te houden is het mogelijk jaarlijks per e-mail een aanvulling toegestuurd te krijgen.

Papieren pracht uit de Amsterdamse Gouden Eeuw

Garrelt Verhoeven (red.)
Papieren pracht uit de Amsterdamse Gouden Eeuw
Geschenken van het Dr. Th.J. Steenbergen Fonds

Amsterdam University Press (AUP), juni 2011

paperback, 288 pagina’s, 28 x 24 cm
ISBN 9789056296582, verkoopprijs € 39,50

bestel

‘Papieren pracht uit de Amsterdamse Gouden Eeuw’ biedt een overzicht van de schatten die dankzij het Dr. Th.J. Steenbergen Fonds verworven of gerestaureerd konden worden. Het boek markeert de overgang van dit fonds naar een nieuwe vorm van mecenaat.

Amsterdam, in de late middeleeuwen nog een onbeduidend stadje, groeide in de zeventiende eeuw uit tot een metropool. De macht, welvaart en kunstzin van Amsterdam konden wedijveren met die van Londen en Venetië. De Nederlandse Gouden Eeuw is vooral de Gouden Eeuw van Amsterdam. Het ˜wonder van Amsterdam” vertoont zich in grachtenhuizen en schilderijen, maar evenzeer in boeken. De stad had dan ook de grootste boekproductie ter wereld. De mooiste en omvangrijkste verzameling van Amsterdamse boeken uit de Gouden Eeuw bevindt zich nu bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Deze verzameling wordt regelmatig uitgebreid. De Bijzondere Collecties krijgen daarbij steun van het Dr. Th.J. Steenbergen Fonds. Dit fonds bekostigt de aanschaf en restauratie van boeken, kaarten en handschriften ter versterking van de Gouden Eeuw-verzameling.

Garrelt Verhoeven is hoofdconservator Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam

 

‘Willem Elsschot in boek en band’ – een studie van Wilma Schuhmacher

Wilma Schuhmacher
Willem Elsschot in boek en band
Een eerste inventarisatie van bandvarianten

Antiquariaat Schumacher, okt 2010

softcover, 64 pagina’s, 30 x 21 cm
verkoopprijs € 12,50 incl. verz.kosten

Wilma Schuhmacher publiceerde na jarenlange intensieve studie, de geïllustreerde bibliografie Willem Elsschot in boek en band. Een eerste inventarisatie van bandvarianten. Schuhmachers grote collectie Elsschot – te zien en te koop tijdens de Amsterdam Antiquarian Book, Map & Print Fair – vormt de basis van deze publicatie. Behalve een overzicht van alle verschijningsvormen van Elsschots werk laat de bibliografie tegelijk zien hoe verschillende uitgevers in de loop der jaren hun uitgaven aan de man wilden brengen.

‘Een boek dat in 1941 in de etalage ligt, kan gedrukt zijn in 1932, een titelpagina uit 1938 hebben en een band uit 1941. Het heeft soms wel maanden geduurd eer ik erachter kwam hoe het zat. Natuurlijk moet je zo veel mogelijk exemplaren van een druk tot je beschikking hebben, die boeken moeten letterlijk aan je voeten liggen. Ik heb wel twintig Beenen en veertig Pensioenen,’ sprak Wilma Schuhmacher onlangs tegen tijdschrift De Boekenwereld.

Bestellen
Het boek, geheel in kleur geïllustreerd, is alleen verkrijgbaar via Antiquariaat Schumacher en kost € 12,50 inclusief verzendkosten. Bestellen, liefst per email schuhmacher@xs4all.nl. Let op: de oplage is beperkt.

Antiquariaat Schuhmacher
Geldersekade 107, 1011 EM Amsterdam
Openingstijden: do t/m za van 11 – 18 uur & op afspraak
——

Willem Elsschot in boek en band is opgenomen in het Ledenpakket 2011 van het Willem Elsschot Genootschap.

Irma Boom: Biography in Books – mini-monografie van een boekenmaakster

Mathieu Lommen, Irma Boom
Irma Boom: Biography in Books
Books in reverse chronological order, 2010 – 1986, with comments here and there

Grafisch ontwerpster Irma Boom (1960) begon, na een aantal jaren bij de Sdu, in 1991 haar eigen ontwerpstudio. In datzelfde jaar kreeg ze de opdracht waarmee ze vijf jaar later in een klap beroemd werd. Het 2000 pagina’s tellende SHV-boek (1996). Inmiddels heeft zij voor veel van haar (vaak spraakmakende) ontwerpen onderscheidingen gekregen.

De Universiteitsbibliotheek in Amsterdam heeft een overzichtstentoonstelling van haar werk van 4 juni tot 3 oktober 2010.

Bij deze tentoonstelling verschijnt de bijzondere publicatie Irma Boom: Biography in Books. Deze mini-monografie (38 x 50 mm) met meer dan 450 afbeeldingen biedt een uitgebreid overzicht van haar werk, vanaf het begin van haar ontwerppraktijk in 1986 tot nu. Daarbij gaat het naast boeken om huisstijlen, postzegels en affiches. Een aantal ontwerpen is door Irma Boom van commentaar voorzien, wat inzicht biedt in de totstandkoming en de vormgeving. Verder bevat de uitgave een inleiding op haar werk en een uitgebreide lijst van de afgebeelde ontwerpen.

Van de oplage zijn 500 exemplaren genummerd en gesigneerd. Deze zijn uitsluitend te koop bij de Bijzondere Collecties voor bezoekers van de tentoonstelling.

Bijzondere Collecties UvA, juni 2010 / genaaid gebrocheerd, gekleurde sneden – 704 pag. – afm. 5,0 x 3,8 cm – Engelstalig / ISBN 9789490895013 / Verkoopprijs € 19,50

Over ‘Biography in Books’ werd geschreven door…

Centsprenten – Massaproduct tussen heiligenprent en stripverhaal

Aernout Borms
Centsprenten
Massaproduct tussen heiligenprent en stripverhaal

Uitgeverij d’Jonge Hond, juni 2010

softcover, ca. 100 illustraties, 96 pagina’s, 20 x 20 cm
ISBN 9789089101709, verkoopprijs € 22,50

te koop bij bol.com

De Koninklijke Bibliotheek (KB) te Den Haag heeft de laatste jaren door aankoop en diverse schenkingen een collectie van circa 1.300 Centsprenten verworven. Deze uitgave biedt een verkenning van dit nu vergeten drukwerk, dat ooit in enorme hoeveelheden lering en vermaak aan kinderen en volwassenen verschafte.
Centsprenten boden gedurende bijna drie eeuwen betaalbare ontspanning en informatie voor brede lagen van de bevolking. Het zijn de voorlopers van het goedkope prentenboek, het tijdschrift en het stripverhaal. De vaak weinig geletterde kopers konden voor een prikje kennis nemen van belangrijke gebeurtenissen zoals rampen, misdrijven en veldslagen. Prenten met levens van heiligen of bijbelse taferelen gaven uiting aan devotie en religieuze overtuigingen. Er werd de spot gedreven met kwakzalvers, oude vrijsters, pantoffelhelden en slachtoffers van oplichterij. Fantasieën kwamen op prenten tot leven met allegorische onderwerpen zoals de liefdesboom, luilekkerland, de omgekeerde wereld en de levenstrap.

De technische mogelijkheden van het drukken, waardoor de manier van illustreren sterk werd bepaald, krijgen speciale aandacht.
Van de 17de tot in de 20ste eeuw zijn tientallen miljoenen prenten over Nederland verspreid. In Centsprenten wordt dit rijke erfgoed in woord en beeld in kaart gebracht.

Dit boek verschijnt in de reeks over geïllustreerde (kinder-)boeken onder redactie van Saskia de Bodt, bijzonder hoogleraar Illustraties aan de Universiteit van Amsterdam en uitgegeven door Uitgeverij d’Jonge Hond i.s.m. de Koninklijke Bibliotheek.

– Het eerste exemplaar van het boek Centsprenten is uitgereikt op een symposium over kinderprenten op 2 juni 2010, ter gelegenheid van de tentoonstelling Kinderprent voor 1 cent in het Historisch Museum in Rotterdam.

– Op 19 december 2007 is een belangrijke collectie van ruim 1000 centsprenten uit de periode 1730 tot 1900 aan de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag geschonken door het echtpaar Borms-Koop (meer info bij KB).

– Het beeldmateriaal voor dit boek is beschikbaar gesteld door de Koninklijke Bibliotheek die haar hele collectie centsprenten voor publiek toegankelijk maakt via de website Het Geheugen van Nederland.

Veel informatie over centsprenten is ook te vinden op de website van Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur (SGKJ).