400 Jaar Universiteitsbibliotheek Groningen – ‘Van knekelhuis tot kloppend hart’

Van knekelhuis tot kloppend hart, Barkhuis & Universiteitsbibliotheek Groningen, december 2012Alex C. Klugkist, Sybren Sybrandy
Van knekelhuis tot kloppend hart
Geschiedenis van de Bibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen – 1615 tot heden

Barkhuis & Universiteitsbibliotheek Groningen, december 2012

Hardcover, illustr., 244 + X pagina’s, 30 x 23 cm
ISBN 9789491431180, verkoopprijs € 24,95

bestel

In 1614 werd de universiteit van Groningen gesticht en een jaar later werd ook een bijbehorende bibliotheek opgericht. In dit boek wordt de geschiedenis van die universitaire bibliotheek beschreven, met bijzondere aandacht voor de ingrijpende veranderingen die sedert de zestiger jaren van de vorige eeuw hebben plaatsgevonden. Er is sedertdien in enkele tientallen jaren meer veranderd dan in de eeuwen ervoor, met fascinerende gevolgen voor het functioneren van de hedendaagse wetenschappelijke bibliotheken.

Daarnaast wordt afzonderlijk aandacht besteed aan de rijkdom aan handschriften en bijzonder drukwerk, die de bibliotheek naast de reguliere hand- en studieboeken verwierf in de loop der eeuwen, dikwijls als geschenk of nalatenschap van verzamelaars op allerlei gebied.

De bibliotheek werd gesticht in 1615, een jaar na de oprichting van de universiteit, en was alleen bestemd voor hoogleraren en curatoren. Veertig jaar later mochten ook studenten er gebruik van maken, maar mondjesmaat. ‘Van knekelhuis tot kloppend hart’ heet het boek. De knekels slaan op het feit dat de bibliotheek naast het Anatomisch Theater was gehuisvest: bij een opknapbeurt werden de knekels tijdelijk opgeslagen in de bieb. (UK)

Zowel het algemene historische gedeelte als het deel over Bijzondere collecties zijn rijk geïllustreerd, met bijna 200 afbeeldingen, grafieken, schema’s en tabellen.

klugkist-afbafbeelding uit ‘Van knekelhuis tot kloppend hart’

De oud-bibliotheekmedewerkers Alex Klugkist en Sybren Sybrandy werkten meerdere jaren aan dit boek over de geschiedenis van de bibliotheek. Klugkist was van 1990-2010 bibliothecaris van de RUG. Hij heeft de presentatie van het boek op 14 december 2012 niet meer mogen meemaken, hij overleed enkele maanden daarvoor.

 

zie ook…

magna-commoditas-2012coppens-leuven-2005Mulder-BijzonderOnderzoek-2009

Magna Commoditas – de geschiedenis van 425 jaar Leidse Universiteitsbibliotheek

Christiane Berkvens-Stevelinck
Magna Commoditas – Leiden University’s ‘Great Asset’
425 Years Library Collections and Services

Leiden University Press, oktober 2012

hardcover, 304 pagina’s, 28 x 23 cm
ISBN 9789087281656, verkoopprijs € 69,95

bestel

In 2001 verscheen ‘Magna Commoditas. Geschiedenis van de Leidse universiteitsbibliotheek 1575-2000’ van professor Christiane Berkvens-Stevelinck, een standaardwerk waarin voor het eerst een volledig overzicht werd gegeven van de geschiedenis van de oudste universiteit van Nederland. Het boek was voorzien van een ruime hoeveelheid fraaie illustraties.

Het boek was al geruime tijd uitverkocht, maar recent verscheen een nieuwe editie. Deze Engelstalige versie is volledig geactualiseerd en opnieuw vormgegeven.

Leiden University Library has a long history of services around versatile collections and unique sources, dating back to the sixteenth century. The library has always been considered a great asset to the university, not only since the first library room was constructed in 1587, but even before, when founding father William of Orange, in 1575, donated the very first book.

Magna Commoditas is a fully illustrated and thoroughly researched story of the interaction between dozens of librarians and thousands of library visitors in past and present: from readers of chained books to current users of webservices.

 

Christiane M.G. Berkvens-Stevelinck (1946) is bijzonder hoogleraar Europese cultuur aan de Radboud Universiteit. Van 1970 tot 2000 was ze verbonden aan de Leidse Universiteitsbibliotheek.

Meer over dit boek…

  • in universitair weekblad Mare beschreef Vincent Bongers de eerste jaren van de universiteitsbibliotheek, artikel 8 nov. 2012


eerdere versies…

2001 | Magna Commoditas. Geschiedenis van de Leidse universiteitsbibliotheek 1575-2000
gebonden, 264 pag. | Primavera Pers, 2001
ISBN 9789074310710

2004 | Magna Commoditas. A History of Leiden University Library 1575-2003
softcover, 112 pag. | Primavera Pers, 2004
ISBN 9789059970052

‘Geschichte der abendländischen Bibliotheken’ – Uwe Jochum

Uwe Jochum
Geschichte der abendländischen Bibliotheken

Primus Verlag, april 2012

gebonden, illustr., 160 pagina’s, 29 x 22 cm – Duitstalig
ISBN 9783863123116, verkoopprijs € 39,99

te koop bij o.a.: bol.com

In zes rijk geïllustreerde hoofdstukken schildert Uwe Jochum, bibliothecaris van de Universitätsbibliothek Konstanz, een ontwikkeling van de oudste grotschilderingen tot digitale bibliotheken op internet.

Er beginnt mit der “Bibliothek in der Höhle” und frühen künstlerischen Artefakten der Altsteinzeit in Lascaux (9-18) und spannt den Bogen über sogenannte kosmologische Bibliotheken des Vorderen Orients (19-33), imperiale Bibliotheken (33-56) und Bibliotheken des Heils von Klöstern, Kathedralen und Universitäten (57-82) bis zu den Bibliotheken des Nutzens (83-126) im Besitz des Adels sowie den Bibliotheken im Netz (127-144).

uit de pers

• “Das Buch ist nicht nur inhaltlich instruktiv und gehaltvoll gearbeitet, es lädt aufgrund seiner reichen und hochwertigen Bebilderung zum Schmöckern, Verweilen und Blättern ein. Jochum hat ein Standardwerk verfasst, das für lange Zeit unerreicht bleiben dürfte.”
Buchprofile/Medienprofile

• “Es ist ein kundiger, recht eleganter Durchgang von Alexandria und Rom über die mönchische Handschriftenkultur und die spätmittelalterlichen Universitäten bis zum Buchdruck und den ersten öffentlichen Bibliotheken der Neuzeit, sodann von der Welt der Aufklärung über die sakralen Kuppen der Lesesäle der Nationalbibliotheken bis zur Bibliothek als “informationsverarbeitendes System”. (…) Ein lesens- und anschauenswertes Buch…”
Süddeutsche Zeitung

Miss Dorothy And Her Bookmobile

Gloria Houston, Susan Condie Lamb (illustr.)
Miss Dorothy And Her Bookmobile

HarperCollins Publishers, januari 2011

hardcover, 32 pagina’s, 22 x 25 cm
ISBN 9780060291556, verkoopprijs € 15,99 (bol)

te koop bij o.a.: bol.com | Cosmox | Book Depository

In de Verenigde Staten is de ‘bibliobus’ nog altijd een veelgebruikt middel om het lenen en lezen van boeken toegankelijker te maken. Sinds 2010 wordt er jaarlijks de National Bookmobile Day gevierd. Dit jaar op 11 april (meer). Daarom vandaag aandacht voor dit aardige prentenboek.

When Dorothy was a young girl, she loved books, and she loved people, so she decided that she would become a librarian.

Dorothy’s dearest wish is to be a librarian in a fine brick library just like the one she visited when she was small. But her new home in North Carolina has valleys and streams but no libraries, so Miss Dorothy and her neighbors decide to start a bookmobile. Instead of people coming to a fine brick library, Miss Dorothy can now bring the books to them—at school, on the farm, even once in the middle of a river!

Miss Dorothy and Her Bookmobile is an inspiring story about the love of books, the power of perseverance, and how a librarian can change people’s lives.

zie ook:

 

‘The Library Book’ – 24 famous UK writers tell us why libraries are important

Rebecca Gray (ed.)
The Library Book

Profile Books, Londen, februari 2012

hardcover, 224 pagina’s, 18 x 11 cm
ISBN 9781781250051, verkoopprijs € 12,99 (bol)

te koop bij o.a.: bol.com | Book Depository

From Alan Bennett’s Baffled at a Bookcase, to Lucy Mangan’s Ten Library Rules, famous writers tell us all about how libraries are used and why they’re important.

Tom Holland writes about libraries in the ancient world, while Seth Godin describes what a library will look like in 2020. Lionel Shriver thinks books are the best investment, Hardeep Singh Kohli makes a confession and Julie Myerson remembers how her career began beside the shelves. Using memoir, history, polemic and some short stories too, The Library Book celebrates ‘that place where they lend you books for free’ and the people who work there.

Contributors: Alan Bennett, Anita Anand, Ann Cleeves, Bali Rai, Bella Bathurst, Caitlin Moran, China Miéville, Hardeep Singh Kohli, James Brown, Julian Barnes, Julie Myerson, Karin Slaughter, Kate Mosse, Lionel Shriver, Lucy Mangan, Michael Brooks, Nicky Wire, Robin Turner, Seth Godin

This book is published in support of libraries, with all royalties going to The Reading Agency, to help their work supporting libraries.
Published for National Libraries Day on 4 February 2012.

Over dit boek…

De eerste Nederlandse vertaling van Gabriel Naudé’s ‘Advis pour dresser une bibliothèque’

Gabriel Naudé, Steven de Joode (voorwoord)
Wenken voor het opzetten van een bibliotheek

Uitgave 176 van Stichting De Roos, augustus 2011

gebonden, in cassette, 132 pagina’s, 18,5 x 13 cm

vertaling: Zsuzsó Pennings (Frans), Ivo Gay (Latijn)
boekverzorging: Piet Gerards en Judith van der Heijden (PGO)
drukker: LenoirSchuring, Amstelveen
binder: Van Waarden, Zaandam

oplage 175 genummerde exemplaren, alleen beschikbaar voor leden van Stichting De Roos

Gabriel Naudé (1600 -1653) was een Franse bibliothecaris die in 1627 een beroemd geworden verhandeling schreef over de opbouw en de inrichting van een bibliotheek: Advis pour dresser une bibliothèque. Présenté à Monseigneur le Président de Mesme (Paris: François Targa, 1627). Deze tekst was een complete verzameling richtlijnen en adviezen voor de dagelijkse bibliotheekpraktijk en de collectievorming en wekte interesse in binnen- en buitenland.

Naudé schreef deze tekst toen hij bibliothecaris was bij Henri de Mesmes, president van het Parijse parlement. Later kwam hij in dienst van de machtige kardinaal Jules Mazarin waarvoor hij een bibliotheek opbouwde die uiteindelijk uit 40.000 banden zou bestaan en vanaf 1643 (beperkt) toegankelijk was voor publiek.

De tekst wordt nog steeds herdrukt, maar een Nederlandse vertaling was tot op heden niet verkrijgbaar. Stichting De Roos heeft nu in deze lacune voorzien met de uitgave van Wenken voor het opzetten van een bibliotheek.

  • digitale versie bij OpenLibrary van Advis pour dresser une bibliothèque, Réimprimé sur la deuxième édition (Paris, 1644) Published 1876 by I. Liseux in Paris

Niet in de handel…

Het boek is helaas niet te koop. Het is alleen beschikbaar voor de leden van Stichting De Roos, een bibliofiele uitgeverij, die boeken maakt in een oplage van 175 exemplaren, die worden afgenomen door de (maximaal) 175 leden.

Recensie

Stichting De Roos werd opgericht in juni 1945 door Chris Leeflang, typografisch adviseur van Het Spectrum, Charles Nypels en de ontwerper G.M. van Wees. De naam was een eerbetoon aan Sjoerd H. de Roos, de nestor van de Nederlandse grafisch ontwerpers, en de onvermoeibare pleitbezorger van het goed vormgegeven boek.
Het doel van de stichting geeft goed weer wat er onder het bibliofiele boek werd verstaan:

het maken van boeken en drukwerken enkel om de ongerepte en dus ook onbaatzuchtige liefde voor typografie en kunst, in alle denkbare vormen waarin deze kunnen samengaan.

Het is bijzonder dat deze bibliofiele kring – in tegenstelling tot vergelijkbare initiatieven – na ruim zestig jaar nog steeds ‘alive and kicking’ is. Op de website van Stichting De Roos staan, naast de beschrijving van alle verschenen uitgaven, een aantal artikelen waarmee u een beeld krijgt van de geschiedenis van de stichting en visies op het bibliofiele boek.

Nieuwe leden van Stichting De Roos verbinden zich voor minimaal twee jaar tot het afnemen van de geproduceerde boeken (2 per jaar). De gemiddelede prijs is € 100,- per uitgave.

Bij verschillende jubilea werden tentoonstellingen georganiseerd, waarvan de meest recente in 2006 was. De stichting vierde toen haar 60-jarig bestaan. Bij die gelegenheid werd het archief overgedragen aan Museum Meermanno | Huis van het Boek in Den Haag en werd daar de tentoonstelling ‘In de Roos. Zestig jaar bijzondere boeken‘ ingericht (febr-april 2006).

Boek – Als begeleidende publicatie verscheen het rijk geïllustreerde boek: In beperkte oplage, tekst Mathieu Lommen, ontwerp Karen Polder, Uitgeverij Thoth, isbn 9068684183 (niet meer verkrijgbaar).

Onder: Leeszaal in Bibliothèque Mazarine, waar Gabriel Naudé de eerste bibliothecaris was.

Verluchte handschriften in de Koninklijke Bibliotheek

Ed van der Vlist
Verluchte handschriften in de Koninklijke Bibliotheek

Bekking & Blitz Uitgevers, september 2011

gebonden met rood linnen rug, leeslint, geheel in kleur,
128 pagina’s, 17 x 11,5 cm
Miniaturenreeks, deel 46
ISBN 9789061093411, verkoopprijs € 9,90

te koop bij bol.com

De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag bewaart honderden boeken uit de middeleeuwen, waaronder veel prachtig versierde handschriften. Die verluchte handschriften komen uit alle windstreken en waren bestemd voor kerkelijke instellingen en vorstelijke personen, maar ook voor een groeiend publiek van lagere leken. De diversiteit van de collectie verluchte handschriften in de Koninklijke Bibliotheek is opmerkelijk. Zij is te verklaren door de geschiedenis van de bibliotheek.
Dit boekje bespreekt in vogelvlucht het ontstaan van de Koninklijke Bibliotheek als ‘nationale bibliotheek’ van de Bataafse Republiek in 1798 en de verwerving van middeleeuwse handschriften in de eerste decennia van haar bestaan. De lezer krijgt een ruime selectie voorgeschoteld, voorzien van veel achtergrondinformatie en tal van illustraties. Het resultaat biedt een blik op acht eeuwen boekverluchting en boekenbezit in Europa.


Ed van der Vlist (1963) studeerde geschiedenis in Leiden en is conservator middeleeuwse handschriften bij de Koninklijke Bibliotheek.

In dezelfde serie verscheen het boekje:

Kees Thomassen, Aan Vrienden Gewijd : Alba Amicorum In De Koninklijke Bibliotheek, Bekking & Blitz, 2012

Universiteitsbibliotheek Leuven, 1425-2000 (aanbieding)

Chris Coppens, Mark Derez, Jan Roegiers
Universiteitsbibliotheek Leuven, 1425-2000

Universitaire Pers Leuven, mei 2005

gebonden, 544 pagina’s, 31 x 28 cm
ISBN 9789058674661, verkoopprijs € 45,00 (oorspronkelijk € 140,00)

Engelse versie ISBN 9789058674678, verkoopprijs € 45,00

bestellen


De Leuvense Universiteitsbibliotheek heeft een bijzonder tragisch verleden: afgeroomd door de Fransen in 1795, afgestookt door de Duitsers in 1914 en opnieuw in 1940, en ten slotte verdeeld onder Walen en Vlamingen bij de splitsing in 1970. De geschiedenis van de bibliotheek weerspiegelt zes eeuwen universiteitsgeschiedenis, maar ook vele hoofdstukken Europese geschiedenis en zelfs de wereldgeschiedenis van de voorbije eeuw. Een president van de Verenigde Staten speelt er een grote rol in en een Japanse keizer figureert er. De bibliotheek werd een Amerikaans memorial voor de Grote Oorlog. Een en ander verleent aan de instelling een hoge symboolwaarde en aan het gebouw een emblematische betekenis.

Sinds 1970 is de Universiteitsbibliotheek in volle ontwikkeling. De Maurits Sabbebibliotheek is met haar historische collectie een levendig onderzoekscentrum met betrekking tot religie en zingeving. De Campusbibliotheek Arenberg, een wetenschapsbibliotheek in een 16de-eeuws klooster, combineert technologie en erfgoed. Het bibliotheeklandschap reikt van rechtsgeleerdheid tot medicijnen, van colleges in de binnenstad tot het academisch ziekenhuis aan de rand van de stad.

Het boek heeft drie leesniveau’s: naast een synthetisch verhaal in het corpus, zijn er kaderteksten die deelaspecten belichten. Uitgebreide bijschriften begeleiden de ruim zeshonderd illustraties.

Het boek heeft een overzichtelijke indeling: acht hoofdstukken telkens voorafgegaan door een beeldengalerij, als een samenvatting van wat gaat volgen.
Een Corpus inscriptionum, met de teksten van alle opschriften op het historisch gebouw aan het Mgr. Ladeuzeplein, en een bibliografie besluiten het boek.

Nooit eerder getoond beeldmateriaal wordt afgewisseld met actuele foto’s: beeld en tekst maken van het boek een referentiepunt voor de komende decennia.

(uitgever)

Een rijk geïllustreerd, schitterend boek!

update 20 juni 2013 – Zowel de Nederlandstalige als Engelstalige versie van dit boek worden nog steeds aangeboden op de website van de Universitaire Pers Leuven, beiden voor slechts € 45,00.

‘Lesewelten’ – over historische bibliotheken in de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt

Katrin Dziekan , Ute Pott
Lesewelten
Historische Bibliotheken: Büchersammlungen des 18. Jahrhunderts in Museen und Bibliotheken Sachsen-Anhalts

Mitteldeutscher Verlag, mei 2011

hardcover, 428 pagina’s, 28 x 21 cm
ISBN 9783898125383, verkoopprijs € 24,99

te koop bij bol.com

Bibliotheken erzählen von ihren Besitzern, Sammlern und Büchernarren, oft verschrobenen, interessanten und einflussreichen Persönlichkeiten. Sie berichten von ihren Lesern und Leserinnen, denn so manche haben sich handschriftlich in ihnen verewigt. Und jedes alte Buch hat ein Schicksal; es zeigt vielleicht Schäden eines Brandes oder es wurde verliehen, gestohlen, verlegt.
Dieser Band aus der Reihe „Sachsen-Anhalt und das 18. Jahrhundert“ gibt Einblicke in die unterschiedlichen Sammlungsweisen von Adligen und Bürgern, etwa am Beispiel der Bibliothek des Fürsten Franz von Anhalt-Dessau oder der des bürgerlichen Dichters und Sammlers Johann Wilhelm Ludwig Gleim in Halberstadt. Die wunderbare Bibliothek der Franckeschen Stiftungen ist in dem ältesten profanen Bibliothekszweckbau Deutschlands erhalten geblieben. Die Marienbibliothek in Halle, die Francisceumsbibliothek in Zerbst, die Anhaltische Landesbücherei in Dessau-Roßlau und viele andere mehr in Sachsen-Anhalt bewahren herausragende Zeugnisse der europäischen Buchkultur.

Recensies

  • Prachtig uitgegeven boekwerk met veel illustraties van bibliotheken in o.a. Halle, Pforta, Zerbst, Dessau, Ballenstedt, Wernigerode, Wörlitz, en Magdeburg. (Hans Krol / 11-05-2011)

Papieren pracht uit de Amsterdamse Gouden Eeuw

Garrelt Verhoeven (red.)
Papieren pracht uit de Amsterdamse Gouden Eeuw
Geschenken van het Dr. Th.J. Steenbergen Fonds

Amsterdam University Press (AUP), juni 2011

paperback, 288 pagina’s, 28 x 24 cm
ISBN 9789056296582, verkoopprijs € 39,50

bestel

‘Papieren pracht uit de Amsterdamse Gouden Eeuw’ biedt een overzicht van de schatten die dankzij het Dr. Th.J. Steenbergen Fonds verworven of gerestaureerd konden worden. Het boek markeert de overgang van dit fonds naar een nieuwe vorm van mecenaat.

Amsterdam, in de late middeleeuwen nog een onbeduidend stadje, groeide in de zeventiende eeuw uit tot een metropool. De macht, welvaart en kunstzin van Amsterdam konden wedijveren met die van Londen en Venetië. De Nederlandse Gouden Eeuw is vooral de Gouden Eeuw van Amsterdam. Het ˜wonder van Amsterdam” vertoont zich in grachtenhuizen en schilderijen, maar evenzeer in boeken. De stad had dan ook de grootste boekproductie ter wereld. De mooiste en omvangrijkste verzameling van Amsterdamse boeken uit de Gouden Eeuw bevindt zich nu bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Deze verzameling wordt regelmatig uitgebreid. De Bijzondere Collecties krijgen daarbij steun van het Dr. Th.J. Steenbergen Fonds. Dit fonds bekostigt de aanschaf en restauratie van boeken, kaarten en handschriften ter versterking van de Gouden Eeuw-verzameling.

Garrelt Verhoeven is hoofdconservator Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam